Het is nu toch echt wel voor iedereen vakantie, en omdat je niet iedere dag naar de Efteling, de bioscoop of de MacDonalds kunt, is het ook verstandig om wat andere opties te hebben. En ik snap ook heus wel dat niet iedereen de hele dag door wil of kan zitten lezen. Daarom dacht ik: laat ik eens een leuk boekgerelateerd knutselproject aandragen voor deze vakantie! Boekenleggers maken met kralen. En ja, ik hou er ook rekening mee dat niet iedereen een groot budget heeft en draag dus ook budget-opties aan.

Hoe ben ik op dit idee gekomen en waarom denk ik dat (bijna) iedereen die een boek kan lezen en/of naar een boek kan luisteren dit kan? Omdat ik het met de leerlingen bij mij op school heb gedaan. Voor wie het niet weet: ik werk in het speciaal onderwijs, op een VSO cluster 3 school (vroeger heette dat ZML). De leerlingen op mijn school zijn allemaal tussen de 12 en de 18 jaar en hebben allemaal een verstandelijke beperking. De leerlingen waar ik het meeste mee werk zijn 15-17 jaar en hebben een IQ tussen de 30 en de 60. Vaak zit daar nog comorbide problematiek bij, zoals epilepsie, autisme, adhd, emotieregulatieproblemen of faalangst (of een combinatie daarvan). Met deze leerlingen heb ik dus ook boekenleggers gemaakt, en die hebben we verkocht op de Zomermarkt. Dit was een groot succes: de leerlingen vonden het heel erg leuk om te doen (soms ook wel een beetje spannend want het was natuurlijk wel ‘anders’ dan de andere opdrachten) en de boekenleggers zijn goed verkocht op de Zomermarkt (de opbrengst ging overigens naar de oorlog in Gaza, dat had de leerlingenraad uitgekozen).

Wat heb je nodig om boekenleggers te maken met kralen?

Dit heb je nodig:

• Kralen. Zowel kleine kraaltjes (rocailles) als een paar grotere kralen en/of een paar bedeltjes
• Nylon garen dat niet elastisch is.
• Metalen boekenleggers waar je kralen aan vast kan maken
• Doorzichtige nagellak
• Schaar
• Een stukje karton (mag gewoon iets uit de recyclebak zijn)

Optioneel:

• Verdeeldozen om de kraaltjes in op te bergen
• Een bordje met opstaande rand of een breed ondiep schaaltje waar je de kralen waar je mee werkt in kan doen

Waar kun je deze dingen kopen?

Kralen

Kralen kun je op heel veel plekken kopen, en dit is waarschijnlijk hetgeen van het lijstje dat je het snelste gevonden hebt. Als je graag naar een fysieke winkel gaat raad ik je de Action of de So Low aan voor de budget-opties. Ze verkopen daar prima kraaltjes voor een redelijke prijs. Je kunt ook naar een kralenwinkel of een hobbywinkel gaan, al moet je er dan rekening mee houden dat je wat duurder uit bent. Je kunt ook voor de kleine kraaltjes naar de budgetwinkel en voor de grotere kralen of bedels naar de kralenwinkel/hobbywinkel.

Wil je graag online shoppen, dan zijn er ook genoeg opties om dat te doen. Zelf maak ik graag gebruik van AliExpress voor dit soort dingen, daar zijn veel hobbyspullen (waaronder dus ook kralen) goedkoop te vinden. Ook bedeltjes kun je er voor een schappelijk bedrag aanschaffen. AliExpress is dus goedkoop, maar je moet er wel rekening mee houden dat het wat langer duurt voor je de spullen in huis hebt (reken op minstens een week). Wil je daar niet op wachten, koop dan bij een Nederlandse webshop. Voor de boekenleggers van de leerlingen hebben we materialen besteld bij Saylia, aangevuld met kralen van de Action en kralen die we gedoneerd hebben gekregen (lees: er lag op een ochtend opeens een zak kralen in het atelier en die hebben we toen maar in gebruik genomen).

Als je een motorische uitdaging hebt, kies dan niet voor te kleine kraaltjes. Voor mijn leerlingen hou ik minimaal 3 millimeter doorsnee aan, voor mezelf kies ik ook vaak voor 1 of 2 millimeter. We hebben soms ook leerlingen met een motorische beperking of die niet zo’n goede fijne motoriek hebben, en voor hen kiezen we meestal grotere kralen uit.

Nylon garen

Oké, ik kan dit niet duidelijk genoeg zeggen: let erop dat het garen wat je gebruikt sterk is (daarom nylon garen) en NIET ELASTISCH. Elastisch garen is namelijk (het woord zegt het al) een soort elastiek en als je boekenlegger dan een keer klem zit heb je een kralenexplosie. En daar zit je niet op te wachten, en al helemaal niet in de trein, tent of (sta)caravan. Dus: niet-elastisch nylon garen.

Dat niet-elastische nylon garen heet soms ook ‘rijgdraad’ of ‘visgaren’, ‘vislijn’ of ‘visdraad’. Maakt niet uit, als het maar sterk is en niet elastisch.

Je kunt dit garen kopen bij bijna iedere webshop of winkel die ook kralen verkoopt, en uiteraard ook bij de grote verzendhuizen. Ik vind kleurloos doorzichtig draad het mooiste, maar kies vooral wat jij mooi vind. Belangrijk is dat het garen door de kraaltjes past, dus let een beetje op hoe dik de draad is (en dat het dus niet elastisch is. Is de boodschap al duidelijk dat het garen niet elastisch moet zijn? Mooi. Bedank me maar als je geen kralenexplosie hebt gehad. Geen dank overigens).

In theorie kun je dit soort boekenleggers ook maken met ijzerdraad en/of kettelstiften (van die kleine metalen spijkertjes waar je kralen aan kunt rijgen en die je dan om moet buigen tot ze dicht zitten). In praktijk vraagt dat a) meer materialen, b) meer budget en c) meer vaardigheden, vandaar dat ik die methode hier niet bespreek.

Metalen boekenleggers waar je kralen aan vast kunt maken

Metalen boekenleggers waar je kralen aan vast kunt maken zijn te koop bij de meeste kralenwebshops en op AliExpress. Als je de spullen snel in huis wil hebben, koop ze dan bij een kralenwebshop, als je de spullen zo goedkoop mogelijk wil hebben, koop ze dan op AliExpress. Het belangrijkste waar je op moet letten is dat de boekenlegger een oogje (cirkeltje) bovenaan heeft, zodat je er kralen aan vast kunt maken. Daarnaast is het ook handig als de boekenlegger bovenaan een lichte kromming heeft (denk aan een hockeystick of de staf van Sinterklaas) en dat het ontwerp je niet doet denken aan een paperclip want dan kun je er zeer waarschijnlijk geen kralen aan hangen.

Doorzichtige nagellak

Deze nagellak heb je nodig om de knoopjes in het garen vast te zetten. Het mag dus de goedkoopste nagellak zijn van de drogist, als het maar doorzichtig is. Mocht je nou toch al bij de Action staan voor kralen, kijk dan ook even bij de make-up, want de kans is groot dat ze daar ook wel een potje doorzichtige nagellak hebben voor je. Als het top coat of base coat heet, dan werkt dat ook prima.

Schaar

Hoewel ik er graag van uit ga dat ieder mens een schaar in huis heeft, kan het natuurlijk zijn dat die van jou net nu kwijt is of kapot (zul je altijd zien). En als je dit project mee neemt op vakantie, dan is het wel zo handig om die schaar dus ook even in te pakken. Zelf vind ik het fijn als de schaar niet te groot is, maar zolang het geen snoeischaar of groter is, lukt het vast wel om een paar draadjes mee te knippen.

In geval van nood kun je overigens ook een nagelknippertje gebruiken. Daarmee kun je de draad heel kort afknippen, dus als je motorisch niet zo handig bent is dat wellicht zelfs een hele goede optie.

Karton

Oké, ik ga er voor het gemak even van uit dat iedereen wel een doosje heeft wat je hiervoor kunt gebruiken. Een leeg doosje van de pasta of rijst is prima, net als een leeg doosje van het wasmiddel of van die vaatwasblokjes. Mochten je kraaltjes in een doosje zijn aangekomen, kun je dat natuurlijk ook prima gebruiken. Heb je dit echt niet in huis, loop dan even naar de dichtstbijzijnde supermarkt, daar hebben ze vast wel een doos of stuk van een doos voor je over.

Verdeeldozen

Verdeeldozen zijn niet absoluut nodig, maar wel handig. Zelf gebruik ik graag de verdeeldozen van So Low, maar ze zijn op verschillende plekken te koop en kosten niet heel veel. Om even te helpen om een inschatting te maken hoeveel vakjes je nodig hebt: ik hou zelf 1 vakje per kleur/formaat kraal aan. Sommige kraaltjes kun je ook al kant en klaar in een verdeeldoos kopen, dus dat kun je ook nog overwegen.

Bordje of ondiep schaaltje

Ook dit is niet absoluut noodzakelijk, maar wel heel handig. Op school geven we de leerlingen vaak een kartonnen soepkommetje wat laag is en met een brede rand (want daar kunnen we hun naam op schrijven), thuis gebruik ik een plastic bordje van IKEA (zo’n kinderbordje). Als je met maximaal zes mensen boekenleggers gaat maken, zou ik die bordjes aanraden. Je kunt iedereen dan een eigen kleur geven en de bordjes zijn makkelijk om te hergebruiken.

Hoe maak je boekenleggers met kralen?

Eigenlijk is het heel simpel: kies je boekenlegger, je kralen en je hanger(tjes) uit. Knip een stukje van het nylon draad af. Knoop onderaan het hangertje vast dat je wil gebruiken. Als je voor een kraal onderaan wil gaan, dan is het handig om een knoopje te leggen met een klein kraaltje erin en dan de grote kraal aan de draad te rijgen. Rijg daarna kraaltjes tot je de sliert lang genoeg vindt, en knoop de sliert aan de boekenlegger vast. Herhaal dit tot je de boekenlegger ‘af’ vindt. Leg de boekenlegger op het stukje karton, doe op alle knoopjes een druppel nagellak en laat drogen. Als de nagellak droog is, kun je de stukjes draad die over zijn afknippen. Tip: je kunt ook wachten met de nagellak tot je een aantal boekenleggers gemaakt hebt, dank kun je daarna in een keer alles plakken.

Mijn eigen voorkeur gaat uit naar een oneven aantal sliertjes kralen, maar als jij het anders wil doen: vooral doen!

Nog een tip: hou voldoende ruimte over om het draadje aan de boekenlegger te knopen. Dit is best een priegelwerkje, dus mijn leerlingen help ik daar altijd bij (lees: ik doe het voor ze).

Een paar van mijn eigen creaties

Jullie snappen waarschijnlijk wel dat ik, in verband met de privacy, niet zomaar creaties van leerlingen kan delen hier. Maar ik kan jullie wel een paar van mijn eigen creaties laten zien, en dat doe ik dan ook graag!