Lezen is heerlijk, en ik kan in bijna ieder boek wel iets positiefs vinden. Toch zijn er een paar dingen die ik ontzettende afknappers vind. Hieronder vind je mijn lijstje met dingen die ervoor kunnen zorgen dat ik afknap op een boek.

• Het boek blijkt de hype niet waard. Sommige boeken worden enorm gehypet, dat je verwachtingen torenhoog zijn. Dan is de teleurstelling als die verwachtingen niet uitkomen veel groter dan als het boek veel minder aandacht had gekregen.
• Er staan taal- en spelfouten in het boek. Dit vind ik ontzettend irritant: een boek vol taal- en spelfouten. En dan kun je nog zo’n goed verhaal of idee hebben, maar als het te veel moeite is voor jou of je redacteur om het verhaal even te checken op taal- en spelfouten, dan ben ik snel klaar met het boek.
• Het boek is slecht vertaald. Variant op de vorige afknapper, maar boeken die slecht vertaald zijn vind ik enorm storend. Waarom? Omdat het niet lekker leest. Zo kennen we in Nederland andere grammaticale constructies dan in het Engels, Duits of Frans. En dan moet je dus bij het vertalen ook zorgen dat je voor de juiste constructie in het Nederlands kiest. Vertalen is een vak, en dat is het niet voor niets.
• De auteur maakt fouten in het verhaal. Denk hierbij aan een verhaal waarin een persoon eerst iets wel weet, en daarna niet meer. Of er komt ‘opeens’ een bewijs of een oplossing tevoorschijn, iemand vertelt ‘spontaan’ alle informatie die ze nodig hebben of een personage draait als een blad aan een boom om. Dat is toch niet geloofwaardig? (Uitzondering hierbij is dat er bij fantasy iets uit het niets verschijnt, maar ook daar zitten ‘regels’ aan vast: alleen als het personage in een extreme noodsituatie zit (dus niet de hele tijd), en het personage of het voorwerp moet aan bepaalde voorwaarden voldoen, passend bij het voorwerp).
• De auteur heeft geen onderzoek gedaan naar datgene waar hij/zij over schrijft. Dit is zó storend, en soms zelfs beledigend of stigmatiserend. Auteurs die geen kennis van zaken hebben. Zo weet ik dat er een boek is waarin een autistisch meisje voorkomt. Dat meisje schrijft schriftjes vol met de treintijden van een bepaalde trein, en verder gaat ze naar de dagbesteding. Ze herkent ‘tranen’ niet, noemt het ‘water uit haar ogen’, en koppelt er geen gevoel aan. Sorry, maar autisme is veel en veel meer dan dat! Of een boek waarin het gaat over de zorg, maar waarin de wachtlijst voor een opname in een kliniek/zorgcentrum ‘wel drie maanden’ is. Hallo?? Drie maanden noemen wij een recordtempo, een spoedplaatsing! Nog zo een: een personage dat meespeelt in een toneelstuk/musical, maar geen zenuwen heeft in aanloop naar de voorstelling, of vlak voordat hij/zij het podium op gaat. Die mensen bestaan volgens mij niet, dus doe ook niet alsof ze wel bestaan.
• De hoofdpersoon komt spontaan ‘tot inzicht’. Dit is alleen toegestaan in een bakvisroman of iets van gelijke strekking. Bij ieder ander boek is het onrealistisch en irritant. Helaas hebben sommige auteurs hier nog wel eens een handje van, met name als het gaat om jongerenboeken/YA-romans. Dan willen auteurs zowel een spannende verhaal schrijven als de jongeren ‘een levensles meegeven’. Ja, dat werkt dus niet, dan kruipt er zo’n belerend toontje in je boek en dat is gewoon irritant.
• Ik weet de oplossing van het mysterie al. Dit is vooral het geval bij detectives. Als ik een half boek eerder dan de speurder weet wie de dader is, dan is het bijzonder frustrerend om nog een half boek lang gestuntel moet lezen voordat de speurder op hetzelfde briljante idee komt als waar ik een half boek eerder dus al op was gekomen. Volgende boek, please!
• De hoofdpersoon doet constant domme dingen. Ken je die boeken waarbij je gewoon tegen je boek zit te schreeuwen: ‘Nee, NIET dat steegje in lopen! En ZEKER niet in je uppie!’ en dat de hoofdpersoon dat dan gewoon wel doet? Nou, en dat dus een heel boek lang. En op de een of andere manier komt het wel gewoon goed. Ongeloofwaardig.
• Het verhaal is ongeloofwaardig. Hoe realistisch is het om te lezen over de ene ontploffing na de andere, en dat daarbij de hoofdpersonen er steeds ongedeerd uit komen? Ik bedoel, zelfs Harry Potter raakt af en toe gewond. Of de hoofdpersoon wordt nooit betrapt tijdens zijn of haar escapades, omdat iedereen toevallig steeds over hem of haar heen kijkt. Ook een leuke: er wordt een dagboek gevonden waarin de moordenaar ronduit de moord bekent, of de dader bekent spontaan de misdaad. Ja hoor, geloof je het zelf?
• Het verhaal is doordrenkt met de mening/opinie/overtuiging van de auteur. Prima dat jij denkt dat Het Vliegend Spaghettimonster over de wereld heerst, dat alle mensen die hun gekleurde was en hun witte was apart wassen raar zijn of dat varkens de mogelijkheid moeten hebben om zelfstandig te gaan backbacken, maar alsjeblieft, laat het uit je boek. Tenzij jij een boek schrijft over een van de genoemde onderwerpen, maar zet het er dan even bij. Dan sla ik je boek over.
• De auteur probeert literair te doen. Sommige boeken zijn niet literair, dat weten we allemaal. En die boeken lees je meestal ook niet voor de literaire waarde, maar voor het entertainment of het feel-good-aspect. Als er dan opeens een paar zinnen tussendoor komen die te doordacht, te gestileerd en te gekunsteld zijn (en daarmee voor een stijlbreuk zorgen met de rest van het verhaal), dan geeft dat een raar gevoel. Een beetje zoals wanneer mensen opeens pimpelpaars met oranje stippen worden. En sorry, maar ik vind dat dus niet zo’n prettig gevoel, dus dan haak ik af.

Wat zijn voor jou afknappers in boeken?