Het boek

In dit boek deelt Matthew Perry, vooral bekend als Chandler Bing uit Friends, zijn levensverhaal. Hij vertelt over zijn jeugd in Canada, over verhuizen naar Californie, over de vriendinnen die hij heeft gehad (onder andere Julia Roberts!) en vooral over zijn verslavingen en zijn neiging om te vluchten (zowel letterlijk als figuurlijk) als het leven te ingewikkeld wordt voor hem.

Dat Perry kampte met verslavingen, dat was redelijk bekend. Maar hoe diep hij in die verslavingen zat en zit, dat vertelt hij voor het eerst in dit boek. Het is zijn verhaal, en gaat over hoe hij het beleefd heeft.

Mijn mening

Dit boek is een ontnuchterend (pun intended) boek voor de Friends-fan. Perry blijkt namelijk veel dieper in zijn verslaving te hebben gezeten dan eerder naar buiten kwam. Feitelijk is er maar een seizoen dat hij redelijk nuchter heeft meegemaakt: het negende seizoen. Er is ook maar een seizoen waarvoor hij genomineerd werd voor een Emmy-award: het negende seizoen.

Chandler is de rol van Matthew Perry’s leven, in alle opzichten. Hoe Chandler omgaat met ingewikkelde en pijnlijke situaties, dat komt een op een overeen met het basismechanisme van Perry: weglachen, niet te serieus nemen en vooral grappen over maken. Daarnaast hebben de auteurs van de serie ook wat inspiratie gehaald uit het leven van Perry. Zo zijn zijn ouders echt gescheiden, alleen niet toen hij 9 jaar was, maar 9 maanden. Vanaf dat moment probeert Perry al om niet lastig te zijn. Tel daarbij op dat Perry nooit heeft geleerd om normaal met fysieke of emotionele pijn om te gaan: als baby van 2 maanden met kraampjes kreeg hij sterke slaapmiddelen (barbituraten) voorgeschreven van de artsen, en als hij huilde gaven zijn ouders hem die medicatie. Hij heeft letterlijk nooit geleerd om om te gaan met mentale of fysieke pijn.

En dat lijdt tot het consumeren van enorme, letterlijk gigantische hoeveelheden drugs en drank. Denk aan 1,75 liter wodka per dag en 1800 milligram morfine-achtige pijnstillers. Even voor het vergelijk: toen ik mijn arm brak heb ik ook van die pillen gekregen, van 5 milligram. Met 1800 milligram zou ik 3 maanden op de maximale voorgeschreven dosering zitten voor ik dat had weggewerkt. En dat slikt hij dan in een dag weg, plus nog bijna 2 liter sterke drank erbij. Die man had allang dood moeten zijn. Dat is overigens ook een conclusie die hij trekt.

Over de reunie van Friends hoor je hem nauwelijks, en ook de leuke anekdotes uit die tijd en de verhalen achter de schermen mis ik. Het gaat vooral over het vluchtgedrag van Matthew Perry, zowel in drank en drugs als in ‘o het is hier nogal lastig, mensen zijn niet blij met me, dan regel ik wel dat ik ergens anders naartoe kan want ik weet niet hoe ik hiermee moet dealen en ik laat mezelf toch wel achter daar hahahaha’.

Ik mis ook de intrinsieke motivatie om niet weer te willen gebruiken, het inzicht in waar zijn valkuilen liggen en hoe hij gaat voorkomen dat hij daar nog een keer in gaat vallen. Ik lees vooral dat hij niet meer wil gebruiken omdat de pijnstillers (55 pillen per dag) hem niets meer doen en hij pertinent geen heroïne wil gebruiken. Dat is niet echt een intrinsieke motivatie. Ik snap dat dit best persoonlijk kan zijn, maar tegelijkertijd kiest hij er zelf voor om een boek te schrijven. Als dat een boek is wat voor het leeuwendeel over verslaving gaat, dan hoop je op iets van inzicht of herstel aan het einde. Dat mis ik in dit boek.

Wat er welk aan het einde zit, is een hoop gezweef. Dusdanig dat ik me afvraag of hij niet onder invloed was toen hij dat stuk schreef, en ook van een andere situatie uit het boek vraag ik me af of het geen door drank en/of medicatie veroorzaakte psychose was (want ja, dat kan bij dat soort middelen, zeker in de enorme hoeveelheden die Perry gebruikte).

Het boek opent grappig, maar er zit een heel serieus verhaal onder: over een jongetje/jongen/jongeman/man dat/die nooit geleerd heeft om met bepaalde emoties om te gaan. Een jongetje dat al op jonge leeftijd op de SEH belandde na een best wel serieus ongelukje op de kleuterschool, en tegen zijn moeder zei dat ze niet hoefde te huilen, want dat had hij ook niet gedaan. Over een jongetje van vijf jaar oud dat alleen met het vliegtuig van Canada naar Californie vloog. Over een tiener die niet kan dealen met de breuk van zijn ouders en op iedere denkbare manier vlucht: in humor, in wangedrag, in populair doen en ja, ook in drank. Over een jongeman die de kans van zijn leven krijgt, en daar dankzij de goedheid van anderen kan blijven (het is met dank aan David Schwimmer dat Chandler niet uit de serie geschreven kon worden). Het is het verhaal van een volwassen man wiens personage sneller volwassen is geworden dan hijzelf, en beter met het leven kan dealen dan hijzelf. Daarom is dat gezweef op het einde ook zo storend, hij ondermijnt daarmee zijn eigen verhaal en het komt ook niet helemaal nuchter over. Daarnaast heb ik iets tegen mensen die overlopen van dankbaarheid na een behoorlijk beroerd leven.

Gezien het feit dat Matthew Perry zijn beroemdheid vooral te danken heeft aan zijn rol in Friends en het feit dat Friends ook op de cover staat, vind ik dat er weinig aandacht is voor Friends. Het lijkt wel alsof deze jaren letterlijk zijn verzopen in alle drugs en alcohol. Er zijn maar een paar dingen die Perry eruit laat springen: hoe trots hij is op Matt LeBlanc/Joey, vanwege zijn groei als acteur, hoe dankbaar hij David Schwimmer/Ross is dat die voorstelde om voor Friends niet zes losse contracten uit te onderhandelen, maar als ensemble aan de tafel te gaan zitten (iets wat a) buitengewoon royaal was van Schwimmer, omdat hij de beste positie had om er financieel meer uit te slepen dan de rest, b) Perry regelmatig heeft behoedt voor ontslag op staande voet en c) Perry waarschijnlijk een beter contract heeft opgeleverd dan hij zelf had kunnen onderhandelen). Daarnaast bekent hij verliefd te zijn geweest op Jennifer Aniston/Rachel, en vindt hij Liza Kurdrow/Phoebe de grappigste vrouw op aarde. Degene die hij niet noemt is degene die zijn belangrijkste tegenspeler was in de latere seizoenen: Courtney Cox/Monica. Over haar schrijft hij niets bijzonders, en dat voelt een beetje raar.

Puntje voor de vertalers: de quotes van Chandler hadden beter onvertaald kunnen blijven. Ten eerste omdat zo de unieke verandering die Chandler in de Engelse taal heeft voortgebracht beter naar voren kwamen, en ten tweede omdat de meeste mensen die dit boek lezen de zinnetjes toch ten minste één keer gehoord hebben. Daarnaast citeert hij geen hele lappen tekst, maar slechts enkelvoudige zinnetjes. Could it BE any easier?

Al met al zou ik zeggen dat je dit boek moet lezen als je heel erg graag wil weten hoe Matthew Perry heeft geleefd en hoe hij nu leeft. Als je wil weten hoe een verslaving ontstaat, niet als je wil weten hoe je die verslaving ook weer overwint. Als je wil weten hoe het nu met Perry gaat, niet als je meer wil weten over Friends, of over zijn relatie met Julia Roberts (kort samengevat: hij dumpt iedere vrouw zodat ze hem niet kan dumpen). En laten we even heel eerlijk zijn: als Matthew Perry niet zo bekend was geworden met Friends, was dit boek nooit uitgegeven. Dus ben jij een fan die letterlijk alles wil weten van de acteurs, dan kun je dit boek lezen.

Dit boek is vertaald door Betty Klaasse en Marthe Philipse.