Romantasy… een combinatie van fantasy en romantiek, soms wat… pikante (tot regelrecht stomend hete) scenes, en de belangrijkste kenmerken: geschreven door een vrouw en met een sterke vrouwelijke hoofdpersoon. Juist. En daarom vind ik dat we de term ‘romantasy’ moeten afschaffen. In deze blogpost leg ik uit waarom.

Geschreven door een vrouw en met een sterke vrouwelijke hoofdpersoon

Laten we even eerlijk zijn: dit genre is begonnen als behoorlijk feministisch. Vrouwelijke auteurs hebben zich op de fantasy gestort (niet in de laatste plaats omdat fantasy niet meer is voorbehouden aan al dan niet gamende mannelijke nerds) en presenteren in hun boeken vrouwen die fysiek en/of mentaal sterk zijn, goed zijn in vechten of strategieën van de tegenpartij goed doorzien. Ze zijn slim, sterk, knap, hebben doorzettingsvermogen en een sterk overlevingsinstinct. Oftewel: dit zijn vrouwen die doorgaans geen man nodig hebben om te overleven. Het leven kan leuker/gezelliger/spannender zijn met een man, maar ze redden zich ook zonder. Dat is, in mijn ogen, de basis van feminisme: dat je niet afhankelijk bent van een partner om te (over)leven.

Daarmee dragen deze boeken dus een hele feministische boodschap uit: vrouwelijke auteurs die schrijven over vrouwelijke personages met genoeg power en pit om geen man nodig te hebben. Net zoals de auteurs waarschijnlijk geen man meer nodig hebben na het financiële succes van hun boeken. En ik denk dat daar een van de pijnpunten van dit genre zit: dat vrouwen opeens ook succesvol zijn en daarmee zowel in de boeken als in het echte leven geen man meer nodig hebben. Voor een genre dat voorheen gedomineerd werd door mannelijke auteurs en mannelijke lezers, is dat even slikken.

Wat mij opvalt, is dat alleen de fantasyboeken van vrouwelijke auteurs als ‘romantasy’ worden bestempeld. De boeken van mannelijke auteurs niet. Waarom is Fourth Wing van Rebecca Yarros wel romantasy, en Game of Thrones van George Martin niet? Zijn alle seksscènes in Game of Thrones functioneel en dragen ze wezenlijk bij aan het plot? Niet meer of minder dan in Fourth Wing of in ATOCAR van Sarah J. Maas, zou ik zeggen. Waarom noemen we het een dan ‘fantasy’ en het ander ‘romantasy’? Dat verschil zit hem toch niet in het feit dat Fourth Wing en ATOCAR geschreven zijn door vrouwen en Game of Thrones door een man?

Zo niet, waarom wordt dan geen enkel fantasyboek van een man aangeduid als ‘romantasy’?

Romantective en Romantaratuur

Laten we er eens even een paar andere genres bij pakken, want misschien wordt dan duidelijk waarom ik ‘romantasy’ per se wil afschaffen. En laten we dan ook meteen even wat boeken van mannelijke auteurs nemen, want ik denk dat dat de boodschap beter overbrengt.

Het eerste voorbeeld: in de boeken van Pieter Aspe zitten de nodige scenes die qua pikanterie prima kunnen concurreren met Fourth Wing en ATOCAR. Sterker nog, ik denk er verhoudingsgewijs meer van dat soort scenes staan in een gemiddeld boek uit de Van In-serie staan dan in de twee fantasyseries. Daarbij heeft deze serie een aangewezen speurder, wat het een detective maakt en geen thriller. Wat nou als ik de boeken over Pieter van In en Hannelore Martens vanaf nu ‘romantectives’ zou noemen?

Laten we dan eens kijken naar de boeken van Joost Zwagerman. Ook in zijn boeken zitten behoorlijk wat expliciete scenes, en ook daarbij kunnen we ons afvragen of ze puur voor het plot zijn (hoeveel keer moet ik lezen wat een personage allemaal van welke lichaamsdelen likt?) of dat er wellicht ook wat van deze scenes in zitten voor het ‘genot’ van de auteur en de (mannelijke) lezer. Zullen we die boeken dan eens gaan aanduiden aan ‘romantaratuur’ of ‘romantische boeken’ in plaats van als literatuur?

Oei… Dat doet pijn he? Als ik twee mannelijke auteurs en hun boeken degradeer tot ‘romantisch’?

Degradatie

En dat is precies het punt: door een boek als ‘romantisch’ neer te zetten, degradeer je het boek. Op romantische verhalen wordt immers vaak neergekeken, en door een boek tot ‘romantisch’ (of zelfs ‘met erotische scenes’) te bombarderen, ga je voorbij aan de rest van het boek. Het is dan niet meer een fantasyverhaal/thriller/literair boek waarin toevallig ook wat pikants zit, maar het is een romantisch verhaal. Zoetsappig. Erotisch. Maar niet meer iets wat ook maar enige waarde heeft binnen de boekenwereld.

‘Maar moet je dan niet eerder vechten tegen het stigma dat er op romantische boeken zit?’. Leuke afleidingsmanoeuvre. Goed bedacht. Jammer dat het niet werkt. Want weet je? Het gaat niet om het stigma dat op romantische boeken zit. Het gaat erom dat we werk van vrouwelijke auteurs niet moeten degraderen omdat er toevallig een romantische verhaallijn/pikante scene in zit, want dat doen we met boeken van mannelijke auteurs ook niet.

Schaf de term ‘romantasy’ af!

Romantasy is een denigrerende manier om te praten over boeken die zijn geschreven door sterke vrouwen en die gaan over sterkte vrouwelijke personages. Een genre dat zo ontzettend feministisch begonnen is en zo veel vrouwen een groot gevoel van eigenwaarde geeft, zou niet moeten toestaan dat het zo makkelijk wordt gedegradeerd. Daarom zeg ik: schaf de term romantasy af. Want zolang we toestaan dat boeken van vrouwelijke auteurs worden weggezet als ‘romantisch’, puur omdat er een romantisch verhaallijntje in zit (naast heel veel andere verhaallijnen, motieven en thema’s), laat je ook zien dat vrouwen nog steeds niet volwaardig mogen meedoen. Wie in de geest van deze boeken handelt, spreekt niet over romantasy. Wie in de geest van deze boeken handelt, waardeert de boeken voor wat ze echt zijn: fantasy.

Dus: praat niet meer over romantasy, maar over fantasy. Werk niet mee aan deze denigrerende houding tegenover boeken die geschreven zijn door vrouwen. We hebben decennia lang moeten vechten voor een plek op de boekenplank. Dat laten we ons toch niet zomaar weer afnemen?

Dat bedoel ik. Schaf de term romantasy af!