Het is zomer, en voor veel mensen ook vakantie. In ieder geval hebben veel kinderen en jongeren vakantie, en veel activiteiten voor volwassenen hebben een zomerstop. Op het werk is het rustiger (er is namelijk bijna niemand aanwezig) en doordat het lang licht is, heb je alle tijd om buiten te zitten met een boek. Toch is de vakantie ook een grote lees-valkuil. Veel kinderen en jongeren komen na de vakantie terug op school met een lager leesniveau dan waarmee ze voor de vakantie zijn geeindigd. Dat komt omdat ze de hele zomer hun lees-vaardigheden niet onderhouden hebben. Om dat te voorkomen, is het fenomeen ‘zomerlezen’ bedacht. Dit houdt in dat kinderen tijdens de zomer boeken blijven lezen.

Maar hoe ga je nou boeken leuk vinden als je nooit ziet dat je ouders lekker zitten te lezen? Hoe ga je lezen met ontspanning en fijne tijd associëren als je het goede voorbeeld niet krijgt? Juist, niet. Dus heb ik een oplossing bedacht. Ik geef een aantal boekentips binnen een genre of thema. Boeken voor kinderen, boeken voor jongeren, boeken voor volwassenen én een voorleesboek. Zodat we niet vergeten hoe leuk het is om te lezen.

Deze keer in Zomerlezen: goud van oud/jeugdsentiment. Want hoe leuk is het om je kinderen kennis te laten maken met de boeken die jij vroeger leuk vond, of om boeken te herlezen waar je vroeger van genoten hebt? Dus ga naar de bibliotheek of de kringloopwinkel, en zoek de boeken waar jij vroeger van hield. Of neem een van je ouders mee om hen te vragen van welke boeken zij zich nog kunnen herinneren (en die ze dus door willen geven aan jou of je kinderen).

Voor kinderen (basisschool)

De Pitty-serie van Enid Blyton. Dit is echt oud, maar als je goed zoekt bij de kringloopwinkel of in die bibliotheek kun je deze boekjes of de omnibus nog vinden. Pitty is een meisje dat naar een Engelse kostschool gaat en daar een aantal (relatief brave) avonturen meemaakt. Dit speelt in de tijd dat vaste telefoons nog een zeldzaamheid waren en de meisjes nog per brief met hun ouders communiceerden. Ze houden nachtfeestjes, zwemmen in het zwembad en spelen tennis en hockey. Ze houden de leraressen voor de gek en hebben kleine ruzies.
Kladwerk van Anke de Vries. Als een groepje vrienden op een ochtend bij hun school staat, staan er allemaal racistische leuzen op de muren. Ook binnen is er van alles vernield, en de school is een puinzooi. De leerlingen en de ouders schilderen samen de muren en knappen alles weer op. Maar een paar weken later is het weer raak. Deze keer vinden de vrienden echter een aanwijzing… Zal die naar de dader leiden?
De Schippers van de Kameleon van Hotze de Roos. Nog iets wat echt heel erg oud is, maar dit is iets beter verkrijgbaar dan de Pitty-serie. De tweeling Sietske en Hilke heeft samen een bootje, de Kameleon. De jongens beleven met dat bootje allerlei avonturen in het Friese platteland.

Voor prepubers (onderbouw middelbare school)

Spijt! van Carry Slee. Dit is een verhaal wat verscheen toen ik aan het begin van mijn pubertijd stond.Jochem wordt veelvuldig gepest, zowel door zijn klasgenoten als door de gymleraar (die ook de mentor is van de groep). Jochem heeft overgewicht, en dat is kennelijk genoeg aanleiding om hem te gaan pesten. Na een klassenavond komt Jochem niet thuis. David, de hoofdpersoon van het verhaal en klasgenoot van Jochem, voelt zich schuldig. Ook maakt hij zich zorgen en daarom gaat hij op zoek naar Jochem.
Koning van Katoren van Jan Terlouw. Dit is een bijna sprookjesachtig verhaal. Stach wordt geboren in de nacht dat de oude koning van het land Katoren sterft. Op zijn 17e vraagt hij aan de ministers van het land wat iemand moet doen om koning van Katoren te worden. Na veel vergaderingen besluiten de ministers om hem zeven opdrachten te geven. Stach moet onder andere een draak verslaan en de tovenaar Pantaar laten verdwijnen.
De tweede viool van Lineke Dijkzeul. Als David een cd probeert te stelen, wordt hij betrapt door een oudere dame. In plaats van hem aan te geven, biedt de dame David een baantje aan bij haar thuis. David helpt haar met klusjes en leert van haar over muziek. Maar dan komt Henriëtte, het nichtje van de dame langs en verstoort de band die David met de oude dame heeft.

Voor pubers (bovenbouw middelbare school)

De vanger in het graan van J. D. Sallinger. Een van de allereerste coming of age-verhalen. Holden zit in een jeugdinrichting, waar hij terugkijkt op de gebeurtenissen die hem hebben doen instorten. Hij praat met zijn zusje en verzet zich tegen het volwassen worden, terwijl hij tegelijkertijd ook graag volwassen wil zijn.
Vallen van Anne Provoost. Lucas en zijn moeder brengen, zoals ieder jaar, de zomer door in het huis van de opa van Lucas. Dit is de eerste zomer dat opa er niet meer is, en er gaan geruchten rond over het oorlogsverleden van zijn opa. Maar niemand wil Lucas iets vertellen. Ondertussen komt zijn vriendinnetje van vroeger, Caitlin, langs en sluit hij vriendschap met een iemand die wel antwoord wil geven op vragen. Maar dan gebeurt er iets waardoor iedereen zich tegen Lucas keert…
Heer der Vliegen van William Golding. Een groep kostschooljongens komt terecht op een onbewoond eiland. De klas valt uiteen in twee kampen, die met elkaar de strijd aangaan. Die strijd mondt al gauw uit in een bloedige oorlog… Hoe beschaafd is de beschaving eigenlijk?

Voor volwassenen

Frankenstein van Mary Shelley. Mary Shelley verveelde zich tijdens een vakantie in Italië, en schreef toen het verhaal van Frankenstein. Victor Frankenstein wil een levend wezen scheppen, en uiteindelijk slaagt hij daarin. Maar dan blijkt dat het wezen alles wat voor Frankenstein belangrijk is wil vernietigen – en Frankenstein zelf ook…
De Tweeling van Tessa de Loo. Twee zusjes, een tweeling worden tijdens het interbellum van elkaar gescheiden. Anna gaat naar Nederland, Lotte blijft in Duitsland. Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit, en beide zussen maken verschrikkelijke dingen mee. Het vriendje van Anna is Joods, en wordt opgepakt en naar een kamp gebracht. Anna werkt in een legerhospitaal. Als de beide zussen bejaard zijn, komen ze elkaar weer tegen in een kuuroord.
Baantjer-boeken. Het eerste Baantjer-boek verscheen in 1964, en de goede man heeft tot twee jaar voor zijn dood (in 2010) gemiddeld een boek per jaar geproduceerd. In ieder boek lossen De Cock (met Cee Oo Cee Kaa) en zijn assistent Vledder een of meerdere moorden op. Het loopt altijd goed af (moordenaar gepakt, zaak gesloten) en het is heerlijk voorspelbaar.

Om voor te lezen

Mathilda van Roald Dahl. Mathilda is een superslim meisje, maar haar ouders zien het nut er niet van in dat een meisje slim is. Haar juf op school, Miss Honey, ziet hoe slim Mathilda is, en wil haar in een hogere klas zetten. Maar daar wil de directrice van de school, De Bulstronk, niets van weten. Op een gegeven moment leert Mathilda om alle opgekropte energie te gebruiken voor iets goeds, namelijk door alle gemene volwassenen een lesje te leren!
De Zevensprong van Tonke Dragt. Frans van der Steg is de meester van groep zeven. Elke dag vertelt hij een verhaal. Op een dag weet hij niets te verzinnen, dus zegt hij tegen de klas dat hij een mysterieuze brief heeft ontvangen. Diezelfde dag ontvangt hij een mysterieuze brief… Hij denkt dat het een grap is van de kinderen, maar het blijkt een brief te zijn van de oom van de graaf, die wil dat Frans zijn neefje les gaat geven. Maar de jonge graaf heeft andere dingen aan zijn hoofd: het raadsel van De Zevensprong oplossen is veel belangrijker dan rekenen.
Zandtaartjes van Carry Slee. Dit is een boekje uit mijn eigen kindertijd. Iris en Michiel, twee kleuters, vermaken zich een hele zomer lang met allerlei dingen in en om huis: ze gaan een keer naar het strand, ze gaan bij Opa Vink langs, hebben sportdag, gaan op schoolreisje en bakken pannenkoeken.

Iedereen kan meedoen. Tot 18 jaar is een abonnement bij de meeste bibliotheken gratis, en als je van een klein budget rond moet komen zijn er vaak subsidie-regelingen waardoor je een bibliotheekabonnement voor een zeer gereduceerd tarief kunt aanschaffen.