Het is een vraag die ik vaak voorbij zie komen: ‘moet je deze serie op volgorde lezen?’ of ‘maakt het uit als ik de voorgaande delen niet heb gelezen?’. Vandaag geef ik antwoord op die prangende vraag, zodat je als lezer zelf kunt bepalen of je de hele serie moet lezen, of slechts een deel.

Het eerlijke antwoord is namelijk dat het per serie verschilt. Sommige series kun je prima halverwege beginnen, en bij sommige series moet je dat absoluut niet doen want dan mis je het halve verhaal. Over het algemeen is de kans het grootste dat je halverwege een thrillerserie kunt beginnen (vaak wordt een nieuw deel opeens enorm gepromoot bijvoorbeeld, en dan beginnen veel lezers halverwege de serie) en bij fantasy het kleinste (daar wordt vaak echt een wereld gebouwd, en als je halverwege instapt mis je een deel van het verhaal en van die wereld).

Hieronder een aantal series waarbij je prima halverwege kunt beginnen, en een aantal series die je beter op volgorde kunt lezen. Ik hoop dat dit het makkelijker maakt om zelf in te kunnen schatten of je een serie op volgorde moet lezen of krisrkas door elkaar kunt lezen.

Series waarbij je halverwege kunt beginnen

Pieter van In & Hannelore Martens van Pieter Aspe. Deze serie kent bijna 40 delen (Aspe had een enorm productietempo) en aangezien ik zelf ook ooit halverwege de serie begonnen ben, kan ik uit ervaring zeggen dat dat prima gaat. Er zitten een paar delen in die belangrijk zijn voor de verhaallijn over Van In en Hannelore en/of die van Versavel, maar de meeste delen kun je gewoon door elkaar lezen.

Baantjer. Ook deze serie ben ik ooit ergens middenin begonnen (en aangezien inmiddels deel 92 in de planning staat denk ik dat het ook verstandig is om gewoon ergens te beginnen). Appie Baantjer zelf schreef 1 boek per jaar (lees: hij schreef een half jaar en ging daarna een half jaar met zijn treintjes spelen – ja echt), maar Peter Römer heeft het tempo opgevoerd naar 2 delen per jaar. Inmiddels hebben de mobieltjes en zelfs de smartphones hun intrede gedaan in het bureau aan de Warmoesstraat, al is De Cock daar nog steeds geen fan van.

Harry Potter (tot en met Gevangene van Azkaban, daarna moet je wel op volgorde lezen). In de eerste drie delen van de Harry Potter-reeks wordt nog veelvuldig herhaald wat er in voorgaande delen is gebeurd, wat de regels van Zwerkbal zijn en wie wie is. Vanaf het vierde deel (Vuurbeker) moet je wel echt op volgorde lezen, want dan zit er alleen nog een korte samenvatting van de belangrijkste dingen aan het begin van het boek (voor de jongere lezers: er zat regelmatig een jaar of langer tussen het verschijnen van de boeken, dus een kleine update was dan wel handig). Daarbij wordt de wereld van en rondom Zweinstein steeds groter vanaf boek 3, en om dat allemaal uit te leggen moet je eigenlijk steeds een extra deel maken en de boeken werden al steeds dikker, dus sommige kennis werd/wordt gewoon bekend verondersteld.

Eddie Flynn-serie van Steve Cavanagh. Wat niet veel mensen weten is dat er voor Dert13n nog drie delen zitten. Naar ik heb begrepen gaat Luitingh Sijthoff die aankomend voorjaar opnieuw uitgeven, maar bij mijn favoriete organisatie (de bibliotheek) kun je deze delen al lenen. Inmiddels zijn ze bij deel 5 in de serie, en er zijn mensen die bij dat boek voor het eerst kennis maken met Eddy Flynn. Al met al zou ik dus zeggen dat je deze serie prima door elkaar kunt lezen, zonder dat je (al te veel) inlevert op de kwaliteit van het verhaal.

Helen Grace-serie van Arlidge. Helen Grace is een stoere vrouwelijke rechercheur in Southampton. Ze rijdt graag motor, heeft geen makkelijke jeugd gehad (en dat is nog zwak uitgedrukt) en houdt zich alleen aan de regels als het onderzoek dat toelaat – niet vaak dus. Dat is alles wat je moet weten voor je aan een Helen Grace-boek begint. Arlidge is gewend om voor TV te schrijven, dus de hoofdstukken zijn kort maar bevatten alle informatie die je nodig hebt om de achtergronden te snappen. Dat maakt dit een prima serie om kriskras door elkaar te lezen.

Series die je echt op volgorde moet lezen

De Glazen Troon. Sorry voor iedereen die hoopte dat dit nou net die ene uitzondering was waarbij je halverwege in de serie in kon stappen. Nee, dat kan niet. Dit is een verhaal dat zich deel voor deel meer ontvouwt, en als je halverwege begint mis je een enorm deel van de opbouw en wie wie is. Dit is een serie die je echt vanaf deel 1 moet lezen. Het goede nieuws is dat deel 1 nu weer volop in de winkels ligt, omdat er een heruitgave gedrukt is.

Valerie Lane. Dit is een van de series waarbij ik de vraag het vaakst voorbij zie komen, en dat snap ik wel. De meeste series in dit genre (feelgood) kun je namelijk bij een willekeurig deel oppakken, lekker gaan lezen en vanaf daar kijken of je verder wil met de serie, de hele serie vanaf het begin wil lezen of ermee wil stoppen. Bij Valerie Lane kan dat niet (of is dat veel minder leuk), want de latere delen bevatten spoilers van de eerste delen. Daarnaast zie je ook dat de personages niet alleen in hun eigen boek vorm krijgen, maar ook al in de delen ervoor (en in de delen erna). Dus sorry, maar deze serie moet je echt op volgorde lezen.

Nevermoor. Nevermoor is ook zo’n serie waarin een wereld wordt opgebouwd, en daarom niet geschikt voor door elkaar lezen. In tegenstelling tot Harry Potter vat deze auteur de hoofdlijnen uit de serie niet samen in het volgende deel, maar gaat ze er van uit dat je de serie gelezen hebt. Doen dus.

Een groene bloem van Floortje Zwigtman. Bij deze serie kun je het proberen hoor, beginnen bij deel 2 of 3, maar aangezien de boeken samen ergens tussen de 1600 en 1800 pagina’s bevatten (en de serie uit maar drie delen bestaat) kun je je voorstellen dat je wel erg veel mist als je pas op pagina 800 begint te lezen. Gewoon lekker op volgorde lezen dus. Krijg je ook meteen de literaire waarde van dit verhaal mee.

Hongerspelen, De Test, Divergent en andere dystopische trilogieen. Sorry voor iedereen die denkt ‘o wacht ik pak wel even deel drie van die hitserie dan ben ik zo bijgelezen met de jeugd’: dat gaat hier niet werken. Je moet deze boeken op volgorde lezen, anders mis je te veel van het verhaal en loop je dus die cruciale aansluiting met de jeugd mis. En als je zelf jongere bent: geloof mij, deze boeken zijn niet moeilijk en wel heel spannend, dus het is echt geen straf om ze allemaal te lezen. Je hebt ze uit voor je het weet.