Het verhaal

Álfur is twaalf. Hij gaat naar school, wil later topturner worden en maakt met zijn beste vriend Ragnur filmpjes. Samen gamen ze graag en maken regelmatig samen huiswerk. Kortom: Álfur is een heel gewone jongen.

Zijn familie is echter niet zo gewoon. Zijn tante Harpa was vroeger topturnster, maar na een val bij de Olympische Spelen in Brazilië is ze van de ene op de andere dag gestopt met turnen. De moeder van Álfur is van de ene op de andere dag gestopt met het contact met haar zus Harpa. Álfur gaat soms stiekem naar tante Harpa toe.

En het broertje van Álfur, Eiki, is ook anders. De artsen zeggen dat Eiki autisme heeft, maar Álfur wil daar niets van weten. Eiki is gewoon zijn broertje! Wat maakt het nou uit dat hij nog niet praat en nog een luier nodig heeft, ook al is hij drie? Waarom moet hij zo nodig een label krijgen? En waarom doen zijn ouders zo gek? Geen gluten meer, geen plastic, geen schermen… Álfur heeft het gevoel dat ze zijn broertje expres anders maken. Hij wil bewijzen dat Eiki gewoon is, maar staat steeds meer alleen in die strijd.

Zijn turnen komt op een laag pitje en de vriendschap met Ragnur dreigt te verwateren. Komt dit nog goed?

Mijn mening

Dit is een verhaal over alle verschillende fases van de eerste maanden na de diagnose. Dat hoeft overigens geen diagnose autisme te zijn: bij iedere levensveranderende diagnose zie je dat mensen deze verschillende fases doormaken, van ontkennen en bewijzen dat het niet zo is, boos worden, via alles proberen om de situatie te veranderen naar een manier vinden om te dealen met de situatie – en dat met vallen en opstaan. Ik zou zeggen dat dit boek een mooie aanleiding is om dingen als ‘levend verlies’ en ‘rouw bij leven’ te bespreken.

Wat ik ontzettend jammer vond: het autisme erg stereotype neergezet. Eiki speelt geen fantasiespelletjes (hoi, ik heb heel veel fantasiespelletjes gespeeld en heb toch echt ook de diagnose), hij praat nauwelijks tot niet (ik ken genoeg ASS’ers die de oren van je hoofd kunnen kletsen) en hij smeert zijn poep op de muren (ik begrijp niet waarom auteurs dat beeld toch steeds tevoorschijn halen, hoe denken ze ons daar nou mee te helpen?). Ik vind dit echt een gemiste kans, want ondertussen zijn we volgens mij echt wel verder dan dat beeld.

Ik vind dit eigenlijk geen kinderboek. Het heeft wel een kind als hoofdpersoon, maar het gaat over zulke ingewikkelde dingen dat ik betwijfel of een kind (boek is een b-boek in de bieb, 8-12 jaar dus) dit zonder uitleg goed kan volgen. Dit is een verhaal wat context nodig heeft, en niet iedereen heeft die context met, laten we zeggen, 10 jaar. Ik zou dit boek dan ook niet snel aanraden om zelf te lezen.

Het is wel een goed boek om voor te lezen en om te gebruiken om in gesprek te gaan met een brusje (broer(tje) of zus(je) van een kind met een beperking, chronische ziekte of psychische aandoening) of als er familielid is dat anders is. Niet in de laatste plaats omdat Harpa ook wel bijzonder is (ze is in ieder geval verslaafd, en een depressie, manisch depressief of borderline zou me ook niet verbazen). Welke dingen uit het boek zijn bijvoorbeeld helpend om te doen, welke dingen niet, en welke keuzes maak je voor jezelf en voor een ander? Dit boek kan helpen om over die dingen in gesprek te gaan.

Ondanks problematiek wel een hartverwarmend verhaal, al komt dat vooral door het einde (waar ik niet te veel over ga zeggen, maar wel dat het hartverwarmend is). Verder is het ook een heel serieus boek met een paar heftige scenes. Daar moet je als kind wel tegen kunnen.

Dit is een kinderboek wat volwassenen prachtig vinden. Ik vraag me af hoeveel kinderen dit zullen waarderen – dat zal de kinderjury moeten uitwijzen. Maar ik vermoed dat dit boek binnen een paar jaar op alle toplijsten die volwassenen van kinderboeken maken staat.

Dit boek is een aanrader als je een ASS’er in je omgeving hebt en dat al enige tijd weet. Ik vind dit boek niet geschikt voor kinderen of voor mensen die net de diagnose hebben gehoord. Ik denk namelijk dat er daarvoor te veel context in het verhaal ontbreekt.

Dit boek is vertaald door Willemien Werkman