Ik vertelde al eens dat ik zelden tot nooit naar de radio luister, maar wel vaak luisterboeken aan heb staan. Er is toen een aspect onderbelicht gebleven: het belang van een goede voorlezer. Een voorlezer kan het boek maken of breken, en bij het kiezen van een boek let ik dus op wie het boek voorleest. Waarom dat zo belangrijk is? Lees maar mee…
Welke stem bij welk boek?
Ik kan me goed voorstellen dat je, als je niet vaak boeken luistert, niet echt stil staat bij het belang van een goede voorlezer. Voorlezen (en stemacteren) is een vak, een vak dat niet iedereen beheerst. Daarnaast vind ik persoonlijk dat een stem moet passen bij een boek. Sommige mensen kunnen prima voorlezen, maar niet iedere stem past bij ieder verhaal. Een mannenstem is bijvoorbeeld minder geschikt voor een chiclit, een oudere stem past niet zo goed bij een jeugdboek en bij perspectiefwisselingen is het fijn als de verschillende perspectieven ook door verschillende mensen worden ingesproken, zeker als ze allemaal als ‘ik-persoon’ optreden.
Een voorbeeld: de drie delen van De Hongerspelen zijn door drie verschillende mensen voorgelezen. Deel een is ingelezen door Lieneke Rijkxman, deel twee is ingelezen door Diewertje Blok en deel drie door Peggy Vrijens. Deze vrouwen kunnen alle drie prima voorlezen, maar van deze drie stemmen past die van Lieneke Rijkxman het beste bij de boeken (vind ik). Het liefste had ik gezien dat zij alledrie de boeken had ingelezen, maar helaas heb ik dat niet voor het zeggen.
De auteur als voorlezer
Sommige mensen vinden het een voordeel als de auteur de boeken voorleest. Ik heb daar zelf mijn kanttekeningen bij. Allereerst vanwege bovengenoemd punt: voorlezen is een vak, en niet iedere auteur beheerst dat vak. Ten tweede past de stem van de auteur gewoon niet altijd bij een boek. Jan Rap en z’n Maat is bijvoorbeeld voorgelezen door Yvonne Keuls zelf. Het probleem is dat de personages in dat boek redelijk plat praten en vaak aan de zelfkant van de maatschappij leven, en mevrouw Keuls een wat bekaktere stem heeft dan passend is bij dat boek. Dat doet af aan de beleving, vind ik.
Bij sommige boeken kan het wel echt een meerwaarde zijn. Jochem Meyer heeft bijvoorbeeld zelf zijn boeken van De Gorgels ingelezen, en daar maakt hij een halve cabaretshow van, inclusief stemmetjes en imitaties. Dat is een enorme meerwaarde in het verhaal, en maakt het ook voor ouders leuk om naar te luisteren. Ook de Baantjer-boeken die geschreven en voorgelezen zijn door Peter Römer luisteren op de een of andere manier lekkerder dan de boeken die door andere mensen worden voorgelezen. Van de Baantjer-boeken die zijn geschreven door Baantjer himself vind ik Frits Lambrechts dan weer de fijnste voorleesstem. Past goed bij de sfeer van de boeken.
Uiteraard zijn er ook boeken waarbij het geen optie is om de auteur te vragen het boek voor te lezen. Bijvoorbeeld omdat de auteur dood is, of omdat het een vertaald boek is. In dat geval is het extra belangrijk om de juiste stem bij het boek te kiezen, aangezien je dan niet kunt terugvallen op de auteur.
Verandering van stem…
…doet niet altijd meer luisteren. Er zijn boeken die ik veel minder vaak of helemaal niet luister, omdat de stem anders is dan bij de andere boeken van die auteur. Ik vind het ook niet altijd prettig om een volgend deel in de serie door een andere stem voorgelezen te krijgen. Dat is ongeveer net zo verwarrend als een acteur die tijdelijk wordt vervangen door een andere acteur in een serie: het is een goede poging, maar het is het vaak gewoon net niet. Soms heb je mazzel en zit er een goede voorleesstem tussen, die echt een mooie match is met het boek, maar dat is lang niet altijd het geval. Sterker nog, bij een serie zou ik het liefste zien dat een stem alle boeken inleest, zoals bij Harry Potter het geval is.
Met andere woorden: ik wil graag een stem die goed kan voorlezen, die bij het verhaal past en die alle boeken van die auteur inleest. Verder ben ik helemaal niet veeleisend hoor 😉
Heb jij nog wensen als het om voorleesstemmen gaat?
BookSomeTea 
Ik ben het hier mee eens. Zelf heb ik meer moeite met het accent van zwarte Amerikanen. Past heel goed bij de boeken die die voorlezers voorlezen, maar als Engels niet je eerste taal is is dit een stuk lastiger. Het is een bepaalde tongval die behoorlijk anders is dan die van witte Amerikanen en dat is gewoon erg wennen.
LikeLike
Nou moet ik zeggen dat ik dat bij wel meer Engelse accenten heb: Schots en Welsh zijn bijvoorbeeld ook niet echt makkelijk luisteren als je geen native speaker bent.
LikeGeliked door 1 persoon
Oh zeker! Of voorlezers die vaak hakkelen, knap ik ook op af.
LikeGeliked door 1 persoon
Het is een irritatiefactortje, het is een irritatiefactortje…
LikeLike
Ik ben groot fan van Diewertje Blok.
Zij is echt mijn favoriet, ben altijd blij als ik een luisterboek start en hoor dat zij voorleest.
LikeLike
Ze heeft inderdaad een fijne stem en ze kan goed voorlezen, maar ik vind niet dat haar stem bij alle boeken past. Vind ik overigens van alle voorleestemmen 😉
LikeLike
Jeroen Willems las ooit Extreem Luid en Ongelofelijk Dichtbij voor. Zo mooi!
LikeGeliked door 1 persoon
Ja, ook hij kan goed voorlezen. Maar zijn stem is wel heel bepalend voor de sfeer, en dat vind ik soms jammer.
LikeLike
Daar ben ik het helemaal mee eens en buiten dat vind ik ook dat de voorlezer een “klik” moet hebben met het verhaal.
Wanneer ik als invaller (basisschool gr. 8) verder moest lezen in het boek dat gelezen werd door de eigen leerkracht, is het me wel eens gebeurd dat ik bijna in slaap viel…of met m’n gedachten ergens anders zat.
Daarna heb ik altijd een eigen boek meegenomen.
LikeLike
Verstandig! Ik vond het als kind ook altijd stom als de invaller verder ging lezen in het boek, want niet alle invallers lazen net zo goed als mijn eigen juf, of hadden een hele bepalende stem voor het verhaal, of vonden het boek gewoon duidelijk niet leuk. Dus dan is een eigen boek meenemen een prima oplossing!
LikeLike
In eerste instantie zou ik denken dat ik niet heel veeleisend ben als het gaat om voorlezers, maar bij nader inzien is dat denk ik toch wel zo. Ik lees hier Diewertje Blok. Ik vind haar stem geweldig, maar stiekem hoort daar dan wel een Sinterklaasboek bij. Ja, sorry… En ik had ooit een boek dat voorgelezen werd door Isa Hoes. Was ook niet mijn ding.
LikeLike
Het valt mensen ook lang niet altijd op, dat ze een voorkeur hebben 😉 Maar net als dat een genre of een auteur je niet kan liggen, kan dat met een voorlezer ook het geval zijn.
LikeLike
Ik ben geen fan van luisterboeken, en lees liever zelf. Maar ik ben inmiddels wel aan de podcasts, dus wie weet ga ik ook nog eens luisterboeken proberen.
LikeLike
Merk je dat bij podcasts je keuze ook beïnvloed wordt door de stemmen die aan het woord zijn? Of maakt dat je niet uit?
LikeLike