In de dagen tussen kerst en oud en nieuw gaan veel mensen nadenken over hun doelen voor het volgende jaar. Goede voornemens bedenken, bullet journals invullen, dat soort dingen. Zelf ben ik niet van de goede voornemens (als je iets wil veranderen, kun je dat op iedere dag van het jaar doen vind ik), maar omdat mensen soms toch wat inspiratie zoeken, dacht ik: ik bied jullie wat inspiratie voor je leesdoelen.

Ik kwam op dit idee omdat ik een tweet voorbij zag komen met een afbeelding van De Grote Vriendelijke Podcast. Deze afbeelding, die je hieronder kunt zien, bevat de 100 beste kinderboeken aller tijden (editie 2021). Op veel scholen wordt hij al gebruikt als gespreksstarter, en veel lezers gebruiken hem als een soort To Be Read-lijst. Deze lijst is door volwassenen samengesteld, dat is misschien wel goed om te weten. Ik vermoed dat als kinderen deze lijst zouden mogen samenstellen, hij er heel anders uit zou hebben gezien 😉

Van deze lijst heb ik er zelf toevallig al 34 gelezen. En aangezien sommige mensen deze lijst dus gebruiken als een To Be Read-lijst, dacht ik: ik zal even delen welke van deze boeken ik je kan aanraden, en waarom.

Kruistocht in Spijkerbroek. Dit boek is zo’n klassieker, die moet je gewoon gelezen hebben. Dolf gaat met zijn vader mee naar diens werk, waar hij in een tijdmachine stapt en in de middeleeuwen terecht komt. Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden kan hij echter niet meer terug. Daarom sluit hij zich aan bij een kinderkruistocht, bij gebrek aan beter. Hij reist met de groep kinderen heel Europa door, en al snel helpt hij ook om de troepen beter te organiseren. Maar waarom worden ze naar Genua geleidt, en niet naar Israël?

Pluk van de Petteflet. Ook dit is een klassieker, waarbij tegenwoordig vooral de verhaallijn over natuurbehoud en biodiversiteit eruit wordt gepikt. Maar er zit meer in. Wat denk je bijvoorbeeld van Vader Stamper, die in zijn eentje de zeven Stampertjes grootbrengt? Behoorlijk vooruitstrevend voor een boek dat in 1971 verscheen. Of de remedie tegen de schoonmaakdwang van Mevrouw Helderder: jam waardoor ze gaat spelen. Of hoe Duizeltje, het eekhoorntje, van zijn hoogtevrees af komt: door te oefenen op de ladder. Voor een tijd waarin vrouwen het huishouden runden en mensen met psychische problemen in een instelling met een hekje eromheen terecht kwamen, zijn dat behoorlijk revolutionaire ideeën.

Otje. Nog zo’n boek dat opeens hyperactueel is. De vader van Otje, Tos, raakt zijn baan kwijt en is al jaren zijn papieren kwijt (als in: een persoon achter een loket heeft de papieren kwijt gemaakt) en nu moeten Otje en Tos op de vlucht voor de instanties, en Tos pakt alle baantjes aan die hij krijgen kan. Maar ze raken steeds dieper in de problemen, en de toestand wordt steeds wanhopiger. Toeslagenschandaal, iemand?

Koning van Katoren. In de nacht dat de oude Koning van Katoren sterft, wordt Stach geboren. Als hij bijna 18 is, vraagt hij zijn oom Gervaas om een ontmoeting te regelen met de ministers die nu het land regeren. Stach heeft namelijk een vraag voor de ministers: wat moet iemand doen om koning van Katoren te worden? Uiteindelijk is het antwoord dat hij 7 opdrachten moet voltooien. Zeven problemen in zeven verschillende plaatsen in het land Katoren. Stach gaat vrolijk aan de slag, gaat van plaats naar plaats en logeert overal bij de burgemeester van de stad. Maatschappijkritisch, in sommige gevallen nog steeds actueel boek.

Oorlogswinter. Dit boek schreef Terlouw om aan zijn kinderen uit te leggen hoe de hongerwinter was geweest als jongen van 15, 16 jaar. Wat je wel en niet deed, welke risico’s je wel en niet nam, en wat die risico’s inhielden. Hoe het dagelijks leven verliep, van Wanhoopshoutjes, knijpkatten gerantsoeneerd eten tot mensen die te voet vanuit Amsterdam naar Zwolle komen lopen in de hoop wat aardappels te kunnen kopen voor hun kinderen. Maar ook over onderduikers, Joden die op de vlucht zijn, verraders en grote en kleine verzetshelden. Eigenlijk zou dit boek opgenomen moeten worden bij de lessen geschiedenis op de middelbare school.

Harry Potter. Moet ik echt nog uitleggen dat ik vind dat je Harry Potter op zijn minst een keer moet proberen? Of kun je dat, als (vaste) lezer van mijn blog, gewoon van mij aannemen? Ja? Fijn. Probeer maar, gaan we daarna weer verder praten.

Nevermoor. De nieuwe Harry Potter, en alleen daarom al moet je hier op zijn minst 1 boek van lezen. Morrigan Crow zou eigenlijk doodgaan op Avondstond, maar in plaats daarvan wordt ze opgehaald door Jupiter North, die haar in een spin-mobiel meeneemt naar Nevermoor. Daar mag Morrigan deelnemen aan de proeven om te worden toegelaten tot het Wondergenootschap.

De boze heks. Dit is weer een boek voor wat jongere kinderen, maar de verhalen zijn tijdloos en er zitten waardevolle lessen in die ook voor sommige volwassenen nuttig kunnen zijn. De Boze Heks (die helemaal niet zo boos is, alleen maar als er dingen mis gaan) woont samen met een aantal dieren in het bos, en samen beleven ze avonturen. Soms doet de Boze Heks gek, soms de dieren, maar altijd komen ze er samen uit.

Mathilda. Het bijzondere verhaal over een slim klein meisje dat de gemene volwassenen om haar heen een lesje leert, eerst haar vader en dan het schoolhoofd. Daarnaast is Mathilda een enorme boekenwurm, en moet iedereen die van lezen houdt dat verhaal toch echt een keer lezen.

De GVR. De Grote Vriendelijke Reus, die samen met mensenmeisje Sofie een plan verzint om de gemene mensenetende reuzen te stoppen. Waar de GVR in de nacht de huizen langs gaat om mooie dromen de slaapkamers in te blazen, gaan zijn bloeddorstige collega-reuzen naar verschillende landen om daar mensen uit hun bedden te plukken en levend op te eten. Maar als Sofie in het leven van de GVR komt, verzinnen ze samen een plan om de reuzen voorgoed te stoppen.

Sjakie en de Chocoladefabriek. Goed gedrag wordt rijkelijk beloond, dat is de boodschap van dit boek. Sjakie vindt een gouden wikkel en mag naar de bijzondere fabriek van Willie Wonka, samen met 4 andere kinderen. De andere kinderen zijn heel anders dan de bescheiden, in armoede opgroeiende Sjakie. Alle kinderen gaan ergens in hun bezoek de mist in, maar Sjakie blijft het smalle pad der deugd bewandelen, en krijgt daardoor een beloning die groter is dan hij ooit had kunnen denken.

Daantje, de Wereldkampioen. Ik vermoed dat van alle fictie-jeugdboeken die Roald Dahl geschreven heeft, dit het boek is dat het dichtste bij zijn eigen jeugd en zijn eigen opvattingen over opvoeden ligt, en daarom al zou je het moeten lezen. Daantje en zijn vader wonen in een kleine houten caravan, en Daantje weet dat zijn vader soms gaat stropen. Maar als zijn vader op een dag niet thuis komt van het stropen, gaat hij hem zoeken. Hij vindt zijn vader met een gebroken been in een enorme kuil, op het terrein van de landheer. Daantje helpt niet alleen zijn vader ontsnappen, maar verzint daarna ook een plan om zo veel mogelijk fazanten te stropen.

Achtstegroepers huilen niet. Dit verhaal moet je eigenlijk wel een keer gelezen hebben. Niet alleen om het verhaal, maar ook, vooral, omdat dit verhaal een bijzondere betekenis voor Jacques Vriens zelf heeft. Akkie, de hoofdpersoon, is namelijk sterk gebaseerd op Anke, een leerling uit een van zijn klassen. Vriens heeft het verhaal in overleg (en volgens mij ook samenspraak) met de ouders geschreven, en had ontzettend veel moeite om dit verhaal goed te schrijven. Zo kon het verhaal bijvoorbeeld geen meester hebben, want steeds was hij die meester (dat is natuurlijk in de andere boeken ook het geval, maar in dit boek was dat niet handig). Pas toen hij er een juf van maakte, kon hij voldoende afstand nemen van het verhaal. Dankzij dit boek, dat ook opgedragen is aan Anke, leeft deze leerling nog steeds voort.

Een groene bloem. Dit is een heel dik boek (1600 pagina’s) wat gaat over Adrian Mayfield, een gewone jongen die leeft in het Londen van Oscar Wilde. Adrian werkt bij een kleermaker, probeert wat geld te verdienen, wil eigenlijk een fantastisch super geweldig leven, en heeft een groot probleem: hij is homo, en dat is strafbaar. Hoe strafbaar, dat wordt pijnlijk duidelijk als Oscar Wilde, die inmiddels een vriend van een vriend is, wordt beschuldigd en veroordeeld tot een aantal jaar werkkamp. Wat Adrian kent als lief en goed is opeens zondig en slecht, iets om te veroordelen. Wat doet dat met je eigenwaarde, het beeld dat jij van jezelf hebt en het beeld dat je van de wereld hebt?

De Zweetvoetenman. Een non-fictieboek dat de top-100 heeft gehaald! Dat is toch wel een beetje te vergelijken met een gedicht in de top2000. De Zweetvoetenman gaat over het Nederlandse rechtssysteem, en is ook heel geschikt voor volwassenen. Het behandelt de ingewikkelde materie van onze rechtsspraak op een leuke en aansprekende manier, met interessante en grappige voorbeelden. Heb je bijvoorbeeld het recht om te stinken? Mag je je eigen fiets terugstelen? Heeft een hond inspraak? En mag je liegen tegen een rechter? Je leest de antwoorden (en nog veel meer) in De Zweetvoetenman.

Kleine Sofie en Lange Wapper. Dit boek heb ik niet alleen gelezen, maar ook als toneelstuk gespeeld. Sofie is erg ziek en verveelt zich. Daarom besluiten haar knuffels om een toneelstuk op te voeren. Kat Terror neemt de leiding en Sofie krijgt de hoofdrol. Samen met haar knuffels beleeft ze diverse (fantasie)avonturen, sommige leuk, andere verdrietig. Het zou mij niet verbazen als Eric Emmanuel-Schmitt zijn boek ‘La dame rose et Oscar’ (deels) gebaseerd heeft op dit verhaal, aangezien ze met dezelfde thematiek en dezelfde oplossing werken. Ook het einde van deze twee boeken komt overeen.

Polleke. Als we het nou over integratie en multiculturele samenleving hebben, dan is dit wel het boek wat je moet lezen. De oer-Hollandse Polleke wordt verliefd op de overbuurjongen, de Marokkaanse Mimoen, maar van zijn familie mogen ze elkaar niet zien. Dat levert een soort ‘Romeo en Julia in de Polder’ op, inclusief toenaderingspogingen, frustraties, wederzijds begrip en koeien.