Ik verbaas me al langer over het fenomeen ‘cancelcultuur’ en ‘woke’ in de boekenwereld. Maar nu heb ik een casus aan de hand die ik echt niet snap, en ik ben benieuwd hoe dit in elkaar zit. Hoe kan het dat transfobie in de boekenwereld harder wordt veroordeeld dan (betrokkenheid bij) moord?
Rowling VS Owens
Wat is het geval: toen Rowling haar uitspraken deed over vrouwen en transvrouwen (als ik het me goed herinner begon de hele hetze met een tweet over een kop in de krant: ‘people who menstruate’ en Rowling vond dat dat een nogal omslachtige manier was om ‘vrouwen’ te zeggen, want alleen vrouwen menstrueren (aldus Rowling). Dit was in de tijd dat iedereen verplicht thuis zat en de hele wereld gefrustreerd en boos ofwel een uitlaatklep zocht ofwel een ontsnapping aan alle ellende zocht. Ook heeft Rowling enkele tweets geliked van een dame die, laat ik het netjes zeggen, nogal tegen de stroom in gaat als het om de rechten en acceptatie van transmensen gaat.
Het gevolg: oproepen om haar boeken te cancellen, om haar te cancellen, om haar werk nooit meer te noemen, om nooit meer iets met de Harry Potter-wereld te maken te hebben… Kortom: Rowling moest gestraft worden voor haar uitspraken, en daarom werden zij en haar boeken vanaf dat moment doodgezwegen. Wie dat niet deed, was zelf een transfoob, een TERF (Trans Exclusive Radical Feminist), niet woke, en moest net zo hard gecancelled worden als Rowling zelf.
Delia Owens
Maar dan: Delia Owens, auteur van de gigantische bestseller ‘Where the crawdads sing’ (Waar de rivierkreeften zingen), wordt verdacht van (betrokkenheid bij) moord, en het ‘kwijtmaken’ van het stoffelijk overschot. Sterker nog: deze moord is gefilmd door een cameraploeg van ABC, die op dat moment een documentaire maakten over het echtpaar Owens. Owens woonde op dat moment in Afrika, in Zambia, en het slachtoffer zou een (zwarte) stroper zijn geweest.
Toch zie ik niet zo’n grote hetze ontstaan tegen Owens als tegen Rowling. Ik zie geen oproepen om haar boek of de gelijknamige film te cancellen, ik zie bij lange na niet dezelfde emoties voorbij komen en ik zie niemand roepen dat iemand die het boek van Owens leest of naar de film van Owens gaat in feite moord goedkeurt en zelfs steunt, of zelf ook een moordenaar is.
Het verhaal wordt nog sterker: het echtpaar Mark en Delia Owens zat indertijd nogal diep in de anti-stropers-beweging. In de documentaire (Deadly Game: The Mark and Delia Owens Story) in kwestie wordt dan ook in beeld gebracht hoe een stroper (die in de docu een ‘trespasser’ wordt genoemd: iemand die zich zonder toestemming op de grond van een ander bevindt) eerst wordt neergeschoten en daarna, als het slachtoffer dus al op de grond ligt, wordt doodgeschoten. Dat noemen we in de Nederlandse onderwereld gewoon een executie, of een moord in executie-stijl. Zowel de schutter als het slachtoffer zijn onherkenbaar gemaakt door de ABC. Met opzet. Een cameraman van de ABC, die de moord heeft gefilmd, heeft later aan een journalist verteld dat de fatale schoten zijn afgevuurd door Christopher Owens, de zoon van Mark Owens.
Ook stond Mark Owens erom bekend dat hij zich nogal koloniaal kon gedragen naar de gerekruteerde scouts (de beveiligers van het park, zeg maar). Zo moesten de zwarte scouts salueren voor de blanke Owens… En de scouts werden openlijk aangemoedigd om mensen die wapens of vlees bij zich hadden aan een boom vast te binden in de brandende zon en een pak slaag kregen. Er zijn ook brieven waarin Mark Owens expliciet benoemd hoeveel stropers er al zijn doodgeschoten. Het boek ‘where the crawdads sing’ staat bol van de racistische uitingen over zwarte mensen en Afrika zelf.
Tel daarbij op dat het boek en de film ‘where the crawdads sing’ gaat over een meisje dat beschuldigd wordt van moord. Een moord die erg veel gelijkenissen vertoond met de moord waar Mark en Delia Owens bij betrokken zouden zijn geweest, en het meisje heeft qua karakter veel gemeen met Delia zelf.
Moord, medeplegen en racisme is minder erg dan transfobie?
En dan vraag ik me toch af: hoe zit dat. Waarom zijn een paar transfobische uitspraken op Twitter erger dan een moord? Owens is overigens nog steeds niet vrijgesproken, al beweert ABC van wel (maar goed, die hebben zelf ook boter op hun hoofd, want hun mensen hebben de moord gefilmd en daarna geen aangifte gedaan, noch zijn ze naar voren gekomen toen de Zambiaanse autoriteiten informatie wilden over deze moord). De politie in Zambia beschouwd deze zaak allerminst als afgedaan, en Delia Owens, haar ex-man en zijn zoon zijn nog steeds ‘wanted for murder’.
Leg mij eens uit waarom toch op zijn minst ‘betrokkenheid bij moord’ dan wel ‘een belangrijke getuige zijn die weigert om een verklaring af te leggen’ plus een hoop racistisch en koloniaal gedrag (hun houding was ‘Afrika is een schitterend continent, jammer van de inwoners’) minder erg is dan een handvol (mogelijk) transfobische acties op Twitter. Want als ik naar de reacties op social media kijk, dan walst het merendeel van de lezers hier met gemak overheen (of ze weten het niet eens), terwijl Rowling gecanceld is. Ik snap dat verschil niet. Is het omdat de moord ‘ver weg’ was, in Afrika, waardoor mensen minder betrokkenheid voelen dan bij de buurjongen van hun tante die in het verkeerde lichaam geboren is? Is het omdat het slachtoffer van kleur is (duidelijk te zien op de beelden van de executie – let op: heftige beelden, ik heb zelf een stukje doorgespoeld, kan ik iedereen aanraden). Zit het verschil hem in de timing (Rowling deed haar misdaad toen de wereld in de fik stond, de zaak van Delia Owens is in een rustiger periode aan het licht gekomen)? Heeft Owens betere persvoorlichters om zich heen staan?
Delia ontkent overigens iedere betrokkenheid. Ze erkent wel dat haar man ooit ‘firecrackers’ (vuurwerk, wij noemen dat rotjes) uit hun vliegtuig heeft gegooid, ‘maar alleen om de stropers bang te maken’. Toen Jeffry Goldberg (journalist bij The Atlantic, The New Yorker en winnaar van de National Magazine Award for Reporting) haar confronteerde met de brief waarin haar man expliciet noemde hoeveel mensen er al doodgeschoten waren, was haar reactie: “Why don’t you understand that we’re good people? We were just trying to help.” (Waarom begrijp je niet dat wij goede mensen zijn? We probeerden alleen maar te helpen). Ook Rowling ontkent dat zij een TERF is en mensen heeft gekwetst: “It’s not hurtfull to tell the truth” (Het is niet kwalijk/pijnlijk om de waarheid te vertellen).
Tot slot…
Beide auteurs zijn vrouw, blank en (voor zover ik weet) hetero. Beide auteurs hebben een miljoenenpubliek dankzij hun boeken. Beide auteurs laten hun mening/misdaden ook (af en toe) doorschemeren in hun boeken. Toch wordt de ene auteur gecanceld en de ander niet. En wat mij daarbij het meeste stoort: persoonlijk vind ik moord erger dan transfobie. Maar in de boekenwereld is het kennelijk andersom: transfobie is erger dan moord. Waarom is me niet duidelijk. Wel dat ik er anders over denk.
Bronnen bij deze blogpost:
https://www.theatlantic.com/books/archive/2022/07/where-the-crawdads-sing-delia-mark-owens-zambia-murder/670479/
https://www.nytimes.com/2022/07/19/books/where-the-crawdads-sing-delia-owens-murder-investigation.html
https://eu.usatoday.com/story/entertainment/books/2022/07/20/delia-owens-why-crawdads-sing-author-wanted-questioning-murder/10111202002/
BookSomeTea 
Uitgaande van mijn kennis:
De auteur en het de hoofdpersonen van Harry Potter zijn even bekend…
Terwijl ik wel de titel van het andere boek ken (niet gelezen btw) maar er echt geen auteur (laat staan een gezicht) aan kan koppelen…
LikeLike
Het klopt dat Owens minder zichtbaar is, maar of dat alles verklaart? Dat vraag ik me af. Want de ABC-docu is al best een tijd uit…
LikeLike
Het verklaart vast niet alles. Ik kan nog meer dingen bedenken (er zullen mensen zijn die denken dat het in scene is gezet, of dat ABC actie heeft ondernomen of….) maar wat het precies is…
Misschien vereenzelvigt de blanke christelijke gemeenschap zich meer met Owens dan met de enigszins twijfelachtige Rowlings die met haar wizard world sowieso op het randje van Christelijkheid, Sodom & Gomorra balanceert…
LikeLike
Ik denk dat Rowling al een reputatie heeft en Owens toch iets minder bekend is. Rowling heeft een heel universum gecreëerd waar hele generaties mee zijn opgegroeid. Owens heeft dat niet. Het feit dat Rowling haar uitspraken deed tijdens de periode van de BLM protesten dragen ook bij aan dit fenomeen. Ook is Owens minder populair bij jongeren die over het algemeen meer cancellen. Ik moet ook eerlijk zeggen dat ik niets van deze moord wist tot ergens deze zomer. Ik las Daar waar de rivierkreeften zingen vlak voor de coronaperiode en mij is alles wat je benoemd over dit boek totaal niet opgevallen. Het racisme bedoel ik dan. Maar, toen was de wereld heel anders.
LikeLike
En toch… Ik vind het verschil wel heel groot, zeker omdat iedereen die kan googlen hierachter kan komen. Jouw theorie is dus dat de timing en de persoon van belang zijn. Owens was overigens al wel een gevestigd auteur, maar in een ander genre (non-fictie).
LikeGeliked door 1 persoon
Ik kende deze auteur niet. Ja, timing, grootheid, bekendheid zijn wel key factor. Al vind ik beiden problematisch.
LikeLike
Hoi Nienke,
Vooraleerst wil ik even zeggen dat ik het heel goed vind dat je het noemt van Delia Owens. Ik heb wel eens iets voorbij zien komen, maar ik wist er vrij weinig van en alle informatie was vrij vaag.
Dan: Er zijn meerdere dingen die ik wil zeggen. Ten eerste heeft J.K. Rowling wel degelijk transfobe dingen gezegd. Het zijn niet alleen maar ‘handvol (mogelijk) transfobische uitspraken op Twitter.’ Ze heeft zelfs een heel betoog geschreven waarin ze haar standpunten uitlegt. Wat vaak gezegd wordt is dat ze vindt dat transvrouwen gevaarlijk zijn omdat ze in vrouwentoiletten komen om daar vrouwen te verkrachten. Hier is de link naar het betoog: https://www.jkrowling.com/opinions/j-k-rowling-writes-about-her-reasons-for-speaking-out-on-sex-and-gender-issues/. Ik nodig je ook uit om reacties hierop te lezen om de problemen in het stuk beter te begrijpen.
Mijn tweede punt is dat er hier een verschil zit tussen hoe bekend deze mensen zijn. J.K. Rowling heeft echt een podium waar ze dingen op kan zeggen. Bijna iedereen kent haar, dus alles wat ze zegt kan bij veel mensen terecht komen. Dit zorgt ervoor dat mensen heftiger reageren. Het is een groter discussiepunt en de gevolgen zijn ook herftiger dan een ‘gewone’ transfoob. Het is gevaarlijk want dit kan dus ook bij transgender mensen en specifiek kinderen terecht komen, die hierdoor negatief beïnvloed worden. Ik heb geen cijfers maar het suïcidepercentage onder transgenders ligt hoog. Ik kan me best voorstellen dat je niet blijer wordt als zo’n bekend persoon zegt dat jij niet mag bestaan.
Als laatste zijn mensen ook gewoon boos en teleurgesteld. Harry Potter heeft altijd gestaan voor openheid en iedereen hoort er bij, maar nu zit daar toch een uitzondering op. Er zijn transgenders die heel diep in de Harry Potter fandom zaten en die hebben daar nu echt een zwarte vlek op gekregen.
Mijn mening is dat je deze twee situaties niet kunt vergelijken. Nogmaals, het is goed dat je het noemt van Delia Owens. Weinig mensen weten het en zo zijn ze gewaarschuwd. En ik vind zeker dat we daarom haar boeken niet zouden moeten lezen. Maar het is niet te vergelijken. In de basis is naar mijn mening moord erger dan transfobie, maar de context zegt hier ook wat.
Ik hoop dat je mijn standpunt zo wat beter begrijpt. Verder wens ik je een fijne dag.
Groetjes,
Rianne
LikeLike
Dit is een mooi voorbeeld van het feit dat de cancelcultuur ontzettend willekeurig is. Er zijn geen regels wanneer iemand wordt gecanceld. Een bekend persoon wordt gecanceld als er iemand zich beledigt of aangevallen door gedrag of uitspraken van de beroemdheid. En als die persoon daar dan een hele heisa van begint te maken op sociale media. En daar de steun krijgt van andere mensen die willen mee doen met de canceling.
De LGBTQ gemeenschap is heel goed in cancelling , niet slecht bedoelt. Maar ik heb het gevoel dat die mensen goed vertegenwoordigd zijn op sociale media en elkaar snel steunen. Ze zijn er voor elkaar. Waardoor een cancel oproep van 1 van hun meteen veel gehoor krijgt op sociale media en de boodschap in notime overal online te vinden is en de cancel ook lukt.
Dat Delia owens niet sordt gecanceld is waarschijnlijk een combinatie van een ver van mijn bed show en onwetendheid. Ik heb het boek al ontzettend vaak zien passeren op sociale media. Dat iemand zei zo een goed boek en nergens kwam de opmerking van ze is wel moordverdachte he. Ikzelf wist het ook niet. Zolang er bijna niemand is die het weet en er genoeg om geeft om volop het boek te boycotten. Zal het boek niet gecanceld worden.
LikeLike
Dat vermoeden, van die willekeur, dat heb ik dus ook. Dat maakt het wel extra ingewikkeld, want cancellen is best een zware straf die niet altijd in verhouding staat tot de daad. En ja, sommige groepen zijn beter en sneller in cancelling, dat valt mij ook op. Wel vooral voor de zaken die zij belangrijk vinden, en daar zit dus nogal wat willekeur in.
LikeLike
Ik snap sowieso helemaal niks van de cancelcultuur, moet ik eerlijk zeggen. Wat wel en wat niet? Het voelt allemaal, zoals Maddie ook al zegt, heel willekeurig. Dat het boek van Owens nog steeds een enorme hype is, is gezien de achtergrond wel vreemd, gezien hoe er vaak wordt omgegaan met auteurs en hun achtergrond.
LikeLike
En dat was dus voor mij de aanleiding om deze blogpost te schrijven!
LikeLike
Ik heb allang geleden besloten me niet te laten leiden door de cancelcultuur. Heel eerlijk merk ik in de omgeving om mij heen dat juist de cancelcultuur vaak averechts werkt. Ik hoor steeds vaker om mij heen mensen zeggen oke dus ik ben blank en heb geen beperking of problemen dus ik tel niet meer mee. Want er moet dit of dat en zus of zo in een film serie etc zitten. De hele cancelcultuur zou in mijn ogen ook niet eens bestaan als mensen eens zouden leren begrijpen dat het niet om uiterlijk beperking of gevoel gaat maar dat ieder mens gewoon mens is. Dus als een mens een goede acteur is voor die film moet die mens de rol krijgen etc etc. Ik heb vrienden in alle soorten en maten maar voor mij zijn ze allemaal het zelfde. Er is ooit een hele mooie discussie geweest op facebook onder een groep auteurs die zich bijna gingen afvragen wat ze nog wel konden schrijven.
Dus ja bij mij is iedereen welkom maar ook iedereen gelijk.
LikeLike
Er zit een verschil tussen je laten leiden door de cancelcultuur en vragen stellen over het fenomeen. Ik bepaal zelf wat ik lees (en ja, dat is dus ook nog steeds Harry Potter), maar ik stel wel vragen bij de verschillen die ik zie.
LikeLike
Wat een interessant blog! Ik heb hier ook ontzettend veel vragen over en het lijkt wel alsof het jezelf uitlaten over dit onderwerp zo gevoelig ligt, dat als je er niet volledig achterstaat je al gecanceld wordt. Terwijl dat met moord inderdaad niet zo is, of met een artiest die zijn vriendin slaat en vervolgens toch weer op mag treden. Het staat totaal niet tot elkaar in verhouding, maar het is wel hoe het nu is. Zelf vind ik dat iedereen het recht heeft om zijn/haar/diens eigen leven te leiden zoals zij dat zelf willen en dat een ander daar niets over te zeggen heeft, maar tegelijkertijd vind ik ook dat er ruimte moet zijn iets raar of vreemd te vinden of om twijfels te mogen uitspreken over de gang van zaken zonder dat je direct racist of transfoob genoemd wordt. Mensen hebben ruimte en tijd nodig om te wennen aan nieuwe ontwikkelingen en ook dat mag meer gerespecteerd worden, vind ik.
LikeLike
Dus even samenvattend: jij denkt dat het in de gevoeligheid van het onderwerp zit? Dat is een interessante theorie, want dat zou betekenen dat transfobie gevoeliger is dan de moord op een zwarte man…
LikeLike
Ik denk eigenlijk wel dat meespeelt, ja. Al had ik het nog niet zo voor mezelf op een rij gezet als jij nu hebt gedaan.
LikeLike
Ach, daarom kom je dan ook naar BookSomeTea, he? 😉
LikeLike
Om eerlijk te zijn, ik wist niets over deze moord en over mevrouw Owens, dus heb in alle onschuld het boek gekocht en gelezen.
Ook van Rowling heb ik veel gelezen. Toch koop ik liever niets meer van haar. Ik ben er eigenlijk wel klaar mee. (van Owens nu ook waarschijnlijk niet meer, maar dat zet niet veel zoden aan de dijk)
Ik denk dat het verschil is, dat de uitspraken van Rowling een hele grote groep mensen treft. Mensen, die inderdaad nogal vaak uitgesproken zijn op social media en elkaar daar ook vinden. Maar Rowling ontkent een groep mensen. (ze cancelt op deze manier zelf ook?) Ze raakt deze mensen in hun ziel, in hun zijn.
Dus ik denk wel dat het gevoel van de groep meer mensen treft dan de moord op 1 persoon, maar dat wil niet zeggen dat deze mensen een moord goed zouden keuren.
Goede vraag in elk geval en goed dat er aandacht voor is.
LikeLike
En toch… Als een witte politieman een zwart persoon neerschiet, is de hel nog te mild. Maar als een witte auteur verdacht wordt van (betrokkenheid bij) de moord op een zwarte man, dan is dat iets wat men gewoon naast zich neerlegt? Hoe zit dat dan met Black Lives Matter?
LikeLike
Daar klopt ook inderdaad niets van, maar het zal bij heel veel mensen niet bekend zijn? Ik had het niet gezien, wist het niet.
Terwijl Rowling haar Transfobie steeds weer benadrukt op twitter en mogelijk andere sociale media. Je wordt er dus steeds weer mee geconfronteerd.
LikeLike
Cancelcultuur, racisme of transfobie, ik vind het allemaal even erg, het zijn allemaal haat-hobby’s. Ga eens iets zinnigs doen met je leven, zou tegen die haters willen zeggen.
Moord is natuurlijk van een andere categorie. Of het erger is of minder erg hangt denk ik van de context af.
LikeLike