Ophef over een voorleesuurtje, dat komt niet vaak voor. Toch was dat afgelopen weekeind het geval. De bibliotheek in Nijmegen had een voorleesuurtje georganiseerd. De voorlezers waren deze keer drag queens: mensen die verkleed en geschminkt zijn als een soort alter ego, die een performance neerzetten waarbij ze dingen uitvergroten. In feite niet heel veel anders dan wanneer er een Sinterklaas op dat voorleesuurtje zou verschijnen om voor te lezen, of een Disney-prinses.

Maar kennelijk is er wel een probleem als drag queens dat doen, want dat zou kinderen homoseksueel maken. En dus besloten tegenstanders te gaan demonstreren. De bibliotheek kwam met een geniale oplossing*. Maar er kwam ook uitleg over waarom er voor drag queens gekozen was (kort samengevat: 1) drag queens tillen voorlezen naar een hoger niveau en 2) diversiteit). Toch bleef het onrustig. Daarom buig ik me vandaag over de vraag: maakt het uit wie er voorleest?

De voorlezende opvoeder

Oke, laten we even beginnen met de voorlezer die iedereen wel kent: de opvoeder. Dat kan een ouder of verzorger zijn, een juf of meester of een oma of opa. Deze voorlezers lezen natuurlijk voor om een kind van het verhaal te laten genieten, maar kunnen het toch niet laten om af en toe een lesje in het voorlezen te gooien. ‘Weet je wat dit woord betekent?’, ‘Hoe zou Pietje zich nu voelen?’, ‘Dat is niet zo aardig he, wat Klaasje deed!’. Soms slaan deze voorlezers ook stukjes over. Dat kan zijn omdat ze weten dat dat stukje niet bij hun kind past, maar kan ook zijn omdat ze zelf niet achter dat stukje tekst staan. Of ze veranderen woorden, omdat het verhaal anders minder goed begrepen wordt of omdat het kind zich anders misschien overschat of onderschat voelt. Dat zijn allemaal dingen die opvoeders soms doen, want opvoeders hebben niet alleen als doel met het voorlezen om een kind te vermaken, maar ook om het voorlezen onderdeel te laten zijn van de opvoeding.

De voorlezende verteller

Voorlezende vertellers zijn te verdelen in twee categorieën: de professionals en de vrijwilligers. Het grootste verschil tussen deze twee groepen is de betaling: professionals krijgen vaak een honorarium of een salaris, de vrijwilligers een vrijwilligersvergoeding en/of een boekenbon. De vrijwilligers lezen doorgaans voor in de bieb en spreken boeken in voor Passend Lezen, de professionals lezen luisterboeken in voor de (semi)commerciële aanbieders van luisterboeken. Doorgaans nemen deze voorlezers hun taak uiterst serieus, en lezen dus voor wat er staat, zonder aanpassingen of lesjes, maar vaak wel met wat stemmetjes en intonatie.

De voorlezende performer

Dan de voorlezende performer. Dan heb je eigenlijk geen voorlees-sessie meer, maar een soort mini-toneelstukje. Dat tilt de voorlees-ervaring (en daarmee de associatie met boeken en verhalen) naar een hoger niveau. Je creeert een (doorgaans) positieve en unieke ervaring. En of dat nou een sprookjesfiguur is, een Disney-prinses, Sinterklaas, de Kerstman of een drag queen, dat maakt voor kinderen niet heel veel uit. Het gaat erom dat van het voorlezen een performance wordt gemaakt, dat de voorlezer het verhaal en daarmee de ervaring van het kind naar een hoger niveau tilt.

Ja maar…

… hadden ze dan geen Disneyprinsessen kunnen kiezen? O, vast wel. En misschien staan die zelfs wel op de planning, dat weet ik niet. Feit is dat er nu gekozen is voor drag queens. Ten eerste vanwege het feit dat die zich vaak bekwaamd hebben in het performen, en ten tweede omdat drag queens ook onderdeel uitmaken van onze maatschappij. Drag is een kunstvorm, en de bibliotheek besloot twee vormen van kunst (literatuur en drag) te combineren. Een mooie, creatieve oplossing, vind ik persoonlijk.

… het zijn mannen in jurken! Nogmaals: drag is een kunstvorm. Er gaat vaak weken werk zitten in het bedenken en maken van een outfit, en met het aantrekken en de make-up zijn de queens veel langer bezig dan de gemiddelde vrouw. O, en drag queens kunnen ook prima vrouwen zijn hoor. Beetje open minded blijven, alsjeblieft.

… ze pushen de LHBTIQA+-agenda! Nieuwsflash: je bent niet verplicht om naar zo’n voorleesuurtje te gaan of je kinderen er mee naartoe te nemen. Er is niemand die jou komt beboeten als jij thuis blijft. Maak gebruik van dat recht als je zo bang bent voor wat je niet kent.

… het is niet natuurlijk voor een man make-up te dragen. Vertel, wat doe jij met Koningsdag? Of als het Nederlands Elftal voetbalt? Of met carnaval? Zullen we dat ook meteen even afschaffen, tegelijkertijd met dat vieze blauwe smurfenijs? Ook heel onnatuurlijk. Nee? Nou, dan mag drag net zo goed bestaan als die feestjes. Eerlijk is eerlijk.

… ze maken onze kinderen gay! Vertel, waar heb jij dit sprookje gehoord? LHBTIQA+ is namelijk niet besmettelijk of overdraagbaar. Het is geen virus. Ga jezelf educaten, en kom pas terug als je je huiswerk hebt gemaakt, oke? Dankjewel.
Wat wel voorkomt: dat kinderen zien dat de mogelijkheid bestaat om bijvoorbeeld met iemand van hetzelfde geslacht te trouwen, of dat drag een manier is om jezelf te uiten. Net zoals je een kind verschillende soorten eten kunt aanbieden, zodat het erachter kunt komen wat zijn/haar/diens favoriete eten is.

… het zijn pedo’s! Bullshit.

… ja maar ja maar ja maar… Oké, je argumenten zijn op. Prima. Zullen we het dan nu even hebben over je ontzettend hypocriete houding? Zou je het werkelijk prima vinden als Pierre Bokma verkleed als de geest uit Aladdin komt voorlezen, maar niet als Soy Kroon, Jim Bakkum, Freek Bartels of Barry Atsma (allen deelnemers aan eerdere seizoenen Make Up Your Mind) in drag komen voorlezen? Heb je werkelijk een minder groot probleem met een Sinterklaas, de Hoofdpiet of de Kerstman dan met een drag queen? Dat is ontzettend hypocriet, en ergens weet je dat volgens mij best. Daarom ben je ook zo hard aan het gillen, zodat we niet aan de inhoudelijke behandeling van je argumenten toekomen. Pech voor jou dat ik een blog heb. O, en nu we het er toch over hebben: je kunt ook prima je punt maken zonder te dreigen iets (bijvoorbeeld de bibliotheek…) in de hens te zetten.

*De geniale oplossing van de bibliotheek: ze hebben met stille trom het voorleesuurtje vervroegd. Toen de demonstranten kwamen, was het voorleesuurtje al ruimschoots voorbij, en stonden die demonstranten daar voor Jan-met-een-drieletterige-achternaam.