Danielle Bakhuis is een Young Adult-auteur van Nederlandse bodem. Haar boeken zijn niet erg dik, vaak spannend en lezen vlot. Dat klinkt als het ideale puberboek. Maar waarom knap ik er dan steeds op af?

Allereerst: hoe zitten de verhalen in elkaar?

De hoofdpersoon of hoofdpersonen in de boeken van Bakhuis zijn eigenlijk altijd jongeren. De verhaallijn is relatief voorspelbaar: jongere heeft iets stoms gedaan en wordt nu geconfronteerd met de gevolgen. Dat kan zijn dat iemand in een boze en onoplettende bui een bus in bent gestapt (De Eliminatie) of dat er een toezichthouder in de leeszaal is aangevallen (De Executie), iemand kiest ervoor om mee te doen aan een illegaal spel (zes seconden) of heeft jarenlang een ander gepest. In ieder geval, puber heeft met zijn/haar puberhoofd iets gedaan waar hij of zij even niet over nadacht. Nou is dat geen probleem voor mij, ik lees wel vaker boeken waarin pubers even niet nadenken over wat ze doen (boeken van Mel Wallis de Vries, de GossipGirl-serie). Die acties hebben voor de personen in de boeken van Bakhuis dus gevolgen, vaak met potentieel dodelijke afloop. Hartstikke spannend dus. En omdat de boeken in de tegenwoordige tijd zijn geschreven, voelt het nog echter.

Maar waarom knap ik er dan op af?

Omdat er in het tweede deel van het boek, ergens op pakweg twee derde van het verhaal, een soort verandering in de toon komt. Opeens gaat de hoofdpersoon nadenken en bijna filosofische beschouwingen loslaten op de situatie. Er sluipt daardoor de toon van een alwetende verteller in, en het verhaal krijgt een belerende ondertoon. Bakhuis wil dat haar lezers na gaan denken over de onderwerpen waar ze over schrijft. En precies daar gaat het mis, want dat matcht niet met een spannend verhaal. Vergelijk het met een film zitten kijken, en zonder dat je het verwacht wordt de film onderbroken door een documentaire waarin de acteurs uit de film hun mening geven over het onderwerp van de film. Dat werkt bevreemdend. En als die documentaire dan naadloos weer overgaat in de film, met af en toe weer een uitstapje naar de documentaire, dat is nog gekker. Maar het allervervelendste vind ik het belerende toontje dat er op dat moment ook meteen in het verhaal sluipt. Dat kan ik net aan hebben van de hele brave kostschoolboekjes. Maar van een spannende YA-roman kan ik dat niet hebben, dat het opeens een bakvisroman wordt.

Is dat niet meten met twee maten?

Nee, in mijn beleving niet. En dat heeft met het verwachtingspatroon te maken. In een kostschoolromannetje verwacht ik dat brave, (ietwat) belerende toontje. Net zoals ik verwacht dat er in een detective een misdaad wordt gepleegd en in een liefdesroman er minimaal twee mensen verliefd worden – al dan niet op elkaar. In een spannende Young Adult verwacht ik geen belerend verhaal over waarom iedereen waardevol is voor de maatschappij, waarom het belangrijk is om trouw te blijven aan jezelf of waarom je moet nadenken over de (mogelijke) gevolgen van je acties. En precies omdat ik het niet verwacht, stoort het me. Net zoals het me enorm stoort als er een detective is zonder misdaad of een liefdesroman zonder liefde. Tel daarbij op dat ik dat boek niet las om een lesje aangereikt te krijgen, maar om vermaakt te worden. En juist omdat Bakhuis twee dingen tegelijk wil doen, verliezen haar boeken voor mij de amusementswaarde en irriteren de lessen die ze me wil leren me.

Dat is waarom ik steeds afknap op de boeken van Danielle Bakhuis.