Tijdens de Boekenweek van Jongeren (dit jaar van 16 t/m 25 september) kunnen jongeren in de bovenbouw van de middelbare school de gratis bundel 3PAK afhalen in bibliotheek, boekwinkel of op school (in dat laatste geval moet je waarschijnlijk in de Mediatheek of bij de docent Nederlands zijn). Ik heb de eer gekregen om dit boekje alvast voor jullie te lezen en mag mijn eerlijke mening geven over de bundel.

De inhoud

Drie auteurs hebben meegewerkt aan deze bundel: Chinouk Thijssen, Daan Heerma van Voss en Gershwin Bonevacia. Van Chinouk Thijssen heb ik eerder ook boeken gelezen en Daan Heerma van Voss ken ik van naam. Gershwin Bonevacia is voor mij een compleet nieuwe auteur.

Ik bespreek hier de ‘delen’ van de bundel in de volgorde waarin ze in de bundel staan.

Chinouk Thijssen

Thijssen heeft een verhaal geschreven binnen het genre wat we van haar kennen: de Young Adult-thriller. Haar trilogie Truth or Dance is razend populair (Break a Leg, deel twee van de trilogie won zelfs een keer Beste Young Adult Nederlandstalig). Als ik een tip mag geven: als je aan deze serie begint, zorg dan dat je meteen alle de delen in huis hebt, want je wil doorlezen. Het verhaal in deze bundel gaat over Farah, die lekker met twee vrienden op strandvakantie is. Helaas is er een storm op komst, waardoor iedereen in het hotel moet schuilen in de kelder. En dan wordt er iemand neergestoken. Een meisje dat precies op Farah lijkt…

You’re Next

You’re Next is een verhaal in dezelfde stijl als de Kluitman XS-serie: een korte inleiding en daarna meteen door naar de ontknoping. Op die manier wordt je beloningssysteem snel getriggerd, en dit is dan ook een prima manier om gamificatie toe te passen bij het lezen. Het past ook bij het doel van de 3PAK-bundel, namelijk jongeren de weg laten vinden naar boeken die zij leuk vinden. Het verhaal zelf is spannend, en heeft een open einde – een mooie aanleiding om met vrienden of in de klas in te praten over hoe het verhaal verder zou kunnen gaan.

Gershwin Bonevacia

Bonevacia heeft een aantal gedichten geschreven over een periode die (bijna) iedereen zich nog wel kan herinneren: de brugklas. Maar Bonevacia focust niet alleen op de standaard-thema’s als huiswerk, stomme leraren en zware rugzakken, maar gaat vooral in op het thema ‘wie bepaalt wie ik ben: ikzelf of mijn omgeving?’. Dit is een mooi thema, dat zich leent voor goede gesprekken en voor mooie poëzie-analyses. Bonevacia is dyslectisch, en doordat hij altijd extra heeft moeten stoeien met woorden, heeft hij ook extra veel ervaring opgedaan met taal. Daarnaast is al eens bewezen dat mensen met dyslexie vaak heel creatief zijn, en Bonevacia is dat duidelijk met zijn taal. Naast dichter is Bonevacia ook spoken word artist, waarmee hij in de voetsporen van onder andere Lucebert treedt.

Ook als je ze wist

De gedichten van deze bundel bouwen op in complexiteit, zowel qua taal als qua inhoud. Ook meen ik naast de invloed van de Vijftigers ook de invloed van Paul van Ostaijen te herkennen in een aantal gedichten. Wat me verder opvalt is dat deze bundel gedichten zo goed de emotionele rollercoaster van de middelbare school en de pubertijd weet te vatten. Niet zo zeer in woorden, maar vooral in de sfeer die Bonevacia weet neer te zetten. Eerst nog licht en hoopvol (wie ziet een nieuw schooljaar niet als een nieuw begin?) maar langzaamaan steeds ingewikkelder, zwaarder en complexer. Ik moest echt even afstand nemen van deze gedichten, want mijn middelbare schooltijd was niet leuk, en deze gedichten brachten me rechtstreeks terug naar die tijd. Een compliment voor de auteur, maar ik had na het lezen wel even een break nodig.

Daan Heerma van Voss

Heerma van Voss debuteerde in 2010, en A. F. Th. van der Heijden noemde hem een van de grootste literaire talenten van het land. Het schrijversbloed zit bij Heerma van Voss in de familie, ook zijn broer Thomas schrijft. Sterker nog: de broers hebben zelfs wel eens samen een boek geschreven: Ultimatum (2015). Heerma van Voss heeft de wat bijzondere neiging om dagelijks uit winkels te stelen, van energierepen tot hele maaltijden. Die energierepen vindt hij niet eens lekker, dus die hopen zich thuis op. Volgens mij heb ik het commentaar van Sylvia Witteman op deze gewoonte een keer geluisterd, toen er een artikel over deze bedenkelijke gewoonte van Heerma van Voss verscheen in De Volkskrant.

Solaro

Solaro is een verhaal over twee vrienden, een journalist en een bankier, die elkaar ontmoeten omdat de journalist door de bankier (die dan nog aankomend bankier is) naar het huis van diens moeder wordt gereden. De journalist heeft geen rijbewijs en de bankier is thuis tussen stage en werk in. De stijl is bedachtzaam en beschouwend, heel anders dan het verhaal van Thijssen. Het verhaal handelt niet alleen over schoonheid vs rijkdom en de zoektocht van de bankier naar het perfecte pak, maar ook over de tegenstelling tussen arm en rijk, tussen adel en het gewone volk, tussen kunst, klasse en kitsch. Het is een vriendschap tegen wil en dank, vol tegenstellingen. Het doet me ook wat aan Oeroeg van Hella Haasse denken, maar dan vanuit het perspectief van Oeroeg.

Mijn mening

De 3PAK-bundel biedt drie totaal verschillende genres aan van drie totaal verschillende auteurs. Alle drie hebben ze de potentie om jongeren aan te spreken en aan het lezen te krijgen, en ook bieden alle drie de ‘delen’ van de bundel de mogelijkheid om in de klas of onderling uitgebreid over in gesprek te gaan. Ik weet niet of er veel jongeren zullen zijn die alle drie de delen geweldig zullen vinden (vaak heb je als (aankomend) lezer toch wel een voorkeur voor het een of het ander), maar ik denk wel dat er weinig jongeren zijn die alle drie de delen stom zullen vinden.

Het verhaal van Thijssen was wat ik ervan had verwacht, wat goed nieuws is voor de lezers die voor het eerst met haar werk kennis maken: als dit verhaal hen aanspreekt, zullen ze waarschijnlijk haar Kluitman XS ‘Gegijzeld’ en de trilogie ‘Truth or Dance’ ook verslinden.

Gershwin Bonevacia heeft me positief verrast, omdat hij de levensvragen van de puberteit zo treffend heeft weten te vatten in een aantal gedichten. Ik kan me goed voorstellen dat dit veel beter bij jongeren aansluit dan bijvoorbeeld Komrij, Vasalis of Vondel. Wat uiteraard ook prachtige gedichten zijn! Alleen sluit hun taalgebruik en de emotie die ze uitdragen vaak minder goed aan bij jongeren dan de gedichten in deze bundel.

Het verhaal van Heerma van Voss is een verhaal voor jongeren die meer van literatuur houden, die goed kunnen ‘diep lezen’ en graag naar de dubbele betekenissen in woorden zoeken. Die ervan houden om naar de dubbele betekenis in een verhaal te zoeken en alle verschillende lagen uit te pluizen. Een verhaal, kortom, voor liefhebbers. Al kan ik me ook voorstellen dat je een mooie les literatuuranalyse kunt geven aan de hand van dit verhaal – bijvoorbeeld op een school die leerlingen graag extra uitdaagt.

De 3PAK-bundel is een bundeling van 3 verschillende genres, en gericht op jongeren tussen de 15 en de 18 jaar. Alle drie de auteurs vertegenwoordigen een totaal ander genre, waardoor het aanbod breed is. Hierdoor is de kans groot dat er van de verschillende delen ten minste 1 deel is wat je aanspreekt. De 3PAK-bundel is vanaf 16 september gratis verkrijgbaar in de boekwinkel, de bibliotheek en op middelbare scholen (inclusief het mbo). Daarnaast is de digitale versie beschikbaar bij www.jeugdbibliotheek.nl en kun je het luisterboek beluisteren via Storytel.

Voor de vaste lezers van mijn blog: verrassing!! Blogpost op zondag. Doe ik gewoonlijk niet, maar voor deze actie van CPNB (inclusief blogtoer met vastgelegde datum) maak ik graag een uitzondering.