Ik lees veel boeken, geef veel boeken een kans en probeer ook regelmatig iets nieuws uit. Maar ik lees niet alle boeken uit, en sommige genres vermijd ik zelfs volledig. Naast dat sommige dingen me gewoon niet trekken, is de meest voorkomende reden waarom ik een boek niet uitlees of er zelfs helemaal niet aan begin dat het verhaal te dichtbij komt. Het verhaal wordt dan voor mij te realistisch, en dat maakt dat ik stop met een boek.

Er zijn een paar onderwerpen die ik, als het even kan, vermijd. Sinds mijn vader kanker heeft, lees ik nauwelijks nog boeken waarin kanker een rol speelt, en al helemaal geen boeken waarin een ouder of partner kanker heeft (en doodgaat). Ook pesterij kan ik slecht verdragen, zeker als het getreiter lijkt op wat ik zelf heb doorstaan. Ik ben flink gepest op de basisschool, voornamelijk omdat ik anders was dan de rest (hallo ongediagnostiseerd autisme!). Dit ging best ver, tot spullen kapot maken en mij opsluiten aan toe. Op de middelbare school ging het iets beter, maar ook daar ben ik, doordat ik de sociale dynamiek niet snapte vaak buiten de boot gevallen en ook de nodige vriendinnen kwijtgeraakt. Daarnaast kan ik er slecht tegen als er heel duidelijk neergekeken wordt op mensen. Dit merkte ik bijvoorbeeld bij Quotum: Project Z van Marloes Morshuis. Er wordt neergekeken op de slinkers, omdat zij niet meetellen als burgers en de werkzaamheden moeten doen waar de gewone burgers zich te goed voor voelen. Dat is iets wat heel dicht bij komt. Ik ben namelijk Wajonger, arbeidsparticipant en heb een uitkering. De manier waarop wordt omgegaan met de slinkers, en dan vooral in de werksituatie, is niet heel anders dan hoe men met mensen met een uitkering omgaat en hoe men tegen ons aankijkt. Geloof het of niet, maar wij worden door het UWV en werkgevers echt niet veel beter behandeld en bejegend dan de personages in dat boek.

Escapisme

Ik wil dus niet dat een boek ‘te dichtbij’ komt, dat de situatie iets is wat ik zelf meegemaakt heb of dat het te herkenbaar is voor mij. Als ik om die reden een boek niet uitlees, zet ik dat er altijd bij. Ik wil niet dat een boek me op die manier raakt, want dan ben ik er nog dagen mee bezig. Maar waarom wil ik dat niet?

Lezen is voor mij een vorm van escapisme. Door een boek te lezen of te luisteren, ontsnap ik juist even aan de realiteit. Want die realiteit is voor mij lang niet altijd leuk. En ja, ik weet dat dat voor meer mensen geldt, en nee, ik ben niet zielig. Ik weet dat sommige mensen juist steun halen uit verhalen waarin ze zichzelf kunnen herkennen, dat die hen het gevoel geven dat ze niet alleen zijn en dat dergelijke verhalen hun emoties valideren. Ik heb dat niet. Ten eerste omdat er maar weinig boeken zijn die de juiste woorden geven aan mijn emoties, ten tweede omdat een deel van de dingen die ik heb meegemaakt niet in boeken voorkomen (of alleen in dystopieen) omdat ze zo ver van de werkelijkheid van de rest van Nederland af staan en ten derde omdat ik er geen steun uit haal dat een ander door dezelfde shitzooi gaat als ik. Daarnaast weet ik uit ervaring dat emoties bij mij allesoverheersend kunnen worden, en lezen (of luisteren) is voor mij juist een manier om dat te voorkomen.

Dat maakt dus ook dat ik niet ‘woke’ lees: veel van de strijd die in die boeken gevoerd wordt en de onmacht die beschreven wordt, komt mij maar al te bekend voor. En ik lees juist om even niet bezig te zijn met die strijd en met die enorme hoeveelheid onmacht. Ik lees om daar even aan te ontsnappen. Ook sombere boeken mijd ik, want als ik wil ontsnappen ligt die somberheid in mijn eigen leven al genoeg op de loer. Ik heb er absoluut geen behoefte aan om daar ook nog eens over te lezen. Dat ontsnapt namelijk niet zo lekker 😉

Natuurlijk zijn er momenten dat het ontsnappen even iets minder belangrijk is. Soms pak ik dan een boek wat ik anders niet zou pakken, omdat het me wel een heel mooi boek lijkt. Soms ook niet. De belangrijkste reden waarom ik lees is namelijk dat ik er plezier in heb, en niet om activistisch, woke of bewust bezig te zijn. Ik lees om het lezen, omdat ik het leuk vind en dus om te ontsnappen. En dat doe ik puur voor mijzelf, niet voor een ander.

Ik heb daarom ook geen oordeel over wat andere mensen lezen. Niet over de kwaliteit van de boeken, niet over de inhoud van de boeken. Als jij dat een fijn/boeiend/interessant boek vindt: lekker lezen. Ik doe hetzelfde met mijn boeken. En als het verhaal voor mij te realistisch wordt, dan leg ik het gewoon weg.