Kunnen we het heel even hebben over een paar boekconcepten die, in mijn ogen, inmiddels helemaal uitgekauwd en uitgemolken zijn? Fijn. Komt’ie!

Het meisje met de podcast dat een cold case probeert uit te zoeken. Ja, dit was een heel vernieuwend concept, zeker toen de podcasts net in opmars waren. Maar na het succes van Moordgids voor Lieve Meisjes kom ik ‘het meisje met de podcast en de cold case’ wel erg vaak tegen, zeker bij YA-boeken. Kunnen jullie met iets origineels komen, in plaats van te proberen een succesformule van iemand anders na te apen? Bedankt.

De vriendengroep die meedoet aan een online spelshow. Nog een concept dat je vaak bij YA ziet. Ik snap dat het heel boeiend is om een vriendengroep door middel van anonieme opdrachten op de proef te stellen, maar ik heb geen behoefte aan een stapel boeken waarin vriendengroepen steeds verder worden uitgedaagd door een anonieme online spelleider (vaak ook de slechterik/dader). Ik denk dat je dezelfde spanning kunt bereiken met een ander concept, bijvoorbeeld een vriendengroep op een kostschool/internaat/speciale opleiding/bijzonder vakantiekamp of terwijl ze samen een bijbaan hebben (ik noem maar wat: ze werken bij een bezorgdienst en krijgen steeds vreemdere bezorgopdrachten). Genoeg opties dus, daar hoef je geen oude succesformule voor te gaan recyclen.

Stereotype neergezette ASS’ers. Als we homo’s niet meer verwijfd mogen neerzetten, lesbiennes niet meer mogen portretteren met een tuinbroek en kort haar, mensen van kleur niet meer mogen afschilderen als ‘komt altijd te laat’ of ‘zwarte piet’ en moslims niet meer kunnen neerzetten als crimineeltjes, dan wil ik ook graag van dat stereotype beeld van ASS’ers af. De stugge autist die leeft volgens een vast schema, goed is met computers en niet goed is met mensen, meer online vrienden en contact heeft dan echte en waar iedereen een beetje omheen moet leven want anders maakt de autist hun leven ondragelijk. Wel zo eerlijk.

Deus ex machina. Deus ex machina is een ontzettend irritant fenomeen. Een moordzaak zit vast, maar gelukkig vinden ze net voordat het onderzoek in een la geschoven wordt een dagboek van een van de verdachten, waarin de complete moord opgebiecht wordt. Of het gaat ontzettend slecht met de zaak van de hoofdpersoon, maar gelukkig krijgen ze de dag voor de toko failliet gaat het bericht dat er een ver familielid is overleden dat ontzettend rijk was en omdat er geen andere familie meer over is krijgt de hoofdpersoon stom toevallig dat enorme bedrag en zijn alle problemen opgelost. Hartstikke irritant, en heel ongeloofwaardig. Als je werkelijk niets beters kan verzinnen, ga dan een andere baan zoeken (hint: in de zorg en het onderwijs zoeken ze mensen).

Boeken waarin ‘een wijze les’ verstopt zit. Joehoe, de vorige eeuw belde: ze willen hun boekconcept terug! Jongeren opvoeden door middel van een wijze les in een boek verstoppen deden ze honderd jaar geleden ja, en misschien net na de Tweede Wereldoorlog ook nog, maar de bakvisroman is gelukkig al jaren hopeloos uit de tijd. Er is dus geen enkele noodzaak om jongeren alsnog in een boek een wijze les op te dringen, een moreel besef door te laten dringen of een standpunt in een ethische of maatschappelijke kwestie doorheen te rammen. Dus bij deze: als ik (of wie dan ook) een boek met een wijze les wil lezen, dan is dat aanbod ruimschoots aanwezig in de letterkunde. Nee, jouw boek voegt niets toe aan die stapel, en de wijze les voegt niets toe aan jouw boek. Graag gedaan.