Op de site van het RTL Nieuws kwam ik een bericht tegen over een vrouw die 236 boeken in een jaar heeft gelezen. Zo’n vijf boeken per week dus. Dat is best veel, en deze mevrouw had dat voor elkaar gekregen door zichzelf te trainen in heel snel lezen. Dat bracht mij op de vraag: maakt het eigenlijk uit of je snel of langzaam leest?

Snel lezen kun je leren

Je kunt jezelf aanleren om snel te lezen, en dat doe je vooral door te lezen en te blijven lezen. Daarnaast helpt het ook om de zogenaamde voorkennis te activeren: wat weet je al over dit boek/dit verhaal/dit onderwerp, wat is er hiervoor gebeurd/welke informatie kwam hiervoor aan bod? Ook kun je je ogen begeleiden tijdens het lezen (bijvoorbeeld door met je vinger de woorden te volgen of door met een papiertje de regels te volgen) of een tekst eerst scannen voor je begint met lezen.

Snel lezen is dus iets wat je aan kan leren. Maar is dat ook zinvol?

De zin en onzin van snel lezen

Als je voor je werk, studie/opleiding of voor school veel moet lezen, dan kan het handig zijn om dat lekker snel te kunnen doen. Je kunt dan meer werk doen in dezelfde hoeveelheid tijd, zeker als onderdeel van je werk het lezen van (wetenschappelijke) teksten is. Dan zijn trucjes over voorkennis activeren en scannend lezen zeker zinvol.

Maar als je voor je plezier leest, dan vind ik het eigenlijk onzin om dat zo snel mogelijk te willen doen. Lezen is geen wedstrijd. Als jij voor je plezier leest en van een boek kan genieten, wat maakt het dan uit dat jij een maand over een boek doet? Ja, er zijn mensen die meer boeken lezen. Er zijn ook mensen die marathons rennen, of graag horrorfilms kijken. Dat wil niet zeggen dat jij dat ook moet doen. Als lezen je hobby is, dan ben je aan niets of niemand verplicht om een boek in een recordtempo uit te lezen.

Sterker nog: als je voor je plezier leest, zou ik je zelfs eerder afraden om dat snelsnelsnel te willen doen. Een activiteit die je plezier geeft, dat zou niet onder tijdsdruk moeten zijn. En zelfs als je als amateur-enthousiasteling bijvoorbeeld een boekenblog hebt, vind ik nog dat mensen jou niet kunnen verplichten om een boek in een bepaalde tijdsspanne uit te hebben (en zo wel, dan mogen ze er ook voor gaan betalen – wel zo eerlijk). Iets wat je voor je plezier doet, dat zou geen ‘moetje’ moeten worden, en tijdsdruk of de druk om zo veel mogelijk boeken uit te lezen in zo weinig mogelijk tijd, past daar in mijn optiek niet bij.

Als je graag (meer) wil lezen, maar het lukt niet

Natuurlijk kunnen er momenten of situaties zijn waarin je graag (meer) zou willen lezen, maar het lukt je niet. In dat geval zou ik de voorkennis-truc inzetten, maar op een iets andere manier. Lees bijvoorbeeld een boek wat je al kent, of wat je als kind/tiener erg mooi vond. In dat geval heb je namelijk al de nodige voorkennis, zonder dat je eerst uitgebreid hoeft te gaan zitten bedenken ‘wat weet ik al over dit genre’.

Als het lezen je door een beperking erg lastig valt (bijvoorbeeld omdat je dyslexie hebt), dan zou ik je willen aanraden om de regel-volg-truc te gebruiken. Ook als je je slecht kunt concentreren kan dit een goede truc zijn, omdat je dan, als je gedachten afdwalen, kunt zien waar je bent gebleven in de tekst.

En tot slot nog een tip waar in het bericht van RTL nieuws niet over werd gesproken: luisterboeken. Luisteren heeft in je hersenen immers hetzelfde effect als lezen, en luisterboeken kun je goed combineren met huishoudelijke klusjes of een wandeling.

Snel lezen is niet voor iedereen

Niet iedereen zal snel kunnen lezen, of steeds sneller kunnen lezen. En dat hoeft ook niet. Als je veel moet lezen voor school of studie en dat lukt niet, dan kun je een paar trucjes proberen, maar je kunt ook naar andere oplossingen zoeken. In plaats van de tekst te lezen, kun je bijvoorbeeld ook kijken of het mogelijk is om de tekst te luisteren (bijvoorbeeld via voorleessoftware). Maar als je voor je plezier leest, ga jezelf dan niet pushen om een boek zo snel mogelijk uit te hebben. Lezen is net als bewegen: als je het doet, is dat al hartstikke goed. Niet iedereen zal topsporter worden, en niet iedereen zal een snellezer worden. Als jij niet een van die mensen bent, is dat geen enkel probleem. Zolang je geniet van het lezen, is dat meer dan genoeg.