Vandaag deel 3 in de serie Boekentips voor…, waarin ik boekentips geef voor een heel specifieke doelgroep. Vandaag: leerkrachten! Welke boeken vind ik dat leerkrachten echt moeten lezen, en waarom?

NB: ja, ik vind dat ik iets mag zeggen over wat leerkrachten moeten lezen. Ik sta namelijk zelf voor de klas in het speciaal onderwijs, en hoop binnen afzienbare tijd groen licht te krijgen voor een BBL richting het onderwijs.

In de ruimte is het stil van Nicole Panteleakos. Nova heeft nooit andere liefde gekend dan de liefde van haar zus Bridget. Ze wacht in pleeggezin nummer zoveel dan ook met smart op Bridget. En Bridget zal komen, want Bridget heeft beloofd om samen met haar naar de lancering van de Challenger te kijken. Dat is al over 10 dagen, dus Bridget moet opschieten! Ondertussen went Nova heel voorzichtig aan haar nieuwe school (speciaal onderwijs, want Nova ‘is een denker, geen prater’ aldus Bridget) en nieuwe pleegouders. Maar ze wacht nog steeds op Bridget. De lancering komt steeds dichterbij, maar Bridget is er nog niet. Waar is Bridget?
Waarom moet een leerkracht dit lezen: afgezien van de thema’s pleegzorg, zussenliefde, anders zijn, non-verbaal zijn en de vraag ‘wat is passend onderwijs’, laat dit verhaal ook zien hoe iemand die eigenlijk al was opgegeven door de hulpverleners kan opbloeien en kan groeien met hulp van een liefdevol thuis en een passende bejegening.

13 reasons why van Jay Asher. Dit boek moet je lezen omdat het gaat over waarom iemand zelfmoord pleegt. En over wat het aandeel van een ander daarin is, ook als die ander zegt dat diens aandeel te verwaarlozen is. ‘Ja, maar dat is toch geen reden om zelfmoord te plegen?’. Nee, dat alleen misschien niet, maar dat aandeel is wel een stukje in de puzzel. Een puzzel die, in dit geval, uit dertien stukjes bestaat. 13 stukjes die los van elkaar niet genoeg zijn, maar samen de redenen vormen voor iemands zelfmoord. 13 keer waarom. Los niet genoeg, samen een ‘daarom’.
Waarom moet een leerkracht dit lezen: omdat het over zelfdoding bij tieners gaat, en het proces dat daaraan vooraf gaat. Omdat het gaat over rouwverwerking, maar ook over je eigen aandeel erkennen in het proces van een ander. Als er 13 redenen zijn om zelfmoord te plegen, kun jij dan die ene reden zijn waardoor iemand van gedachten verandert?

Nevermoor van Jessica Townsend. Nevermoor is de nieuwe Harry Potter. Morrigan Crow zou eigenlijk op haar elfde verjaardag doodgaan, maar in plaats daarvan wordt ze ontvoerd door Jupiter North. Hij neemt haar mee naar Nevermoor, en ze mag in zijn hotel wonen (dat, laten we eerlijk zijn, veel weg heeft van De Kamer van Hoge Nood uit Harry Potter). Morrigan doet mee aan de ‘proeven’ van het Wondergenootschap. Als ze slaagt, kan ze een plekje winnen aan deze prestigieuze opleiding. Maar de concurrentie is groot en niet iedereen die meedoet speelt het spel eerlijk…
Waarom moet een leerkracht dit lezen: afgezien van het feit dat het de nieuwe Harry Potter is, is dit ook nog eens een heel inclusief verhaal. Het is ontzettend leuk om voor te lezen aan de bovenbouw van de basisschool, en een mooie uitdaging voor Engels voor de middelbare school. O, en pestkoppen winnen niet. Ook belangrijk.

Mijn vader woont in het tuinhuis van Jacques Vriens. De ouders van Joeri en Lara gaan scheiden. En daardoor verandert er van alles thuis. Joeri en Lara gaan daar ieder op hun eigen manier mee om, een proces wat Vriens zonder oordeel beschrijft. En hoewel hun ouders hadden beloofd om alles met hen te overleggen, doen ze dat niet. Als alles uit de hand dreigt te lopen, komen de kinderen met een creatieve en volwassen oplossing.
Waarom moet een leerkracht dit lezen: omdat het een verhaal over echtscheiding is, en het proces waar de kinderen vervolgens doorheen gaan. Dat is heel herkenbaar en invoelbaar geschreven (Vriens is zelf kind van gescheiden ouders, en hij is ook niet meer samen met de moeder van zijn kinderen, plus hij heeft jarenlang in het onderwijs gewerkt), waardoor je kinderen meer begrip en herkenning kunt geven. Ook als je eigen ouders bij elkaar zijn gebleven. Ook dit boek kun je goed voorlezen in de klas, en je kunt aan de hand van dit boek ook het gesprek aangaan, zowel met de hele klas als met individuele leerlingen.

Mijn broer heet Jessica van John Boyne. Stel: je broer zegt op een dag dat hij niet je broer is, maar je zus. Hoe is dat dan voor jou? En wat doet dat met de band tussen jullie twee? Gaat het alleen om wat er in je ondergoed zit, of is er meer aan de hand? En waarom denken je ouders alleen maar wat voor effect dit heeft op de carrière van je moeder? En waarom helpt niemand jou, terwijl ook jouw wereld op zijn kop is gezet? Met al deze vragen worstelt Sam vanaf het moment dat zijn broer Jason vertelt dat hij zich een meisje voelt. Sam begrijpt de gevoelens van Jason niet, en hij is boos omdat het de schuld van Jason is dat alles veranderd en Sam nu gepest wordt op school. Tegelijkertijd houdt hij ook van Jason, en wil hij de band die ze hebben niet kwijt.
Waarom moet een leerkracht dit lezen: omdat het een mooi verhaal is over het brusje van een transgender zijn, over dingen die veranderen en dingen die hetzelfde blijven, over acceptatie en over de band tussen broers/broer en zus. Zeker als dit een thema is wat in de klas speelt of als de klas/school open staat voor diversiteit, is dit een prachtig boek om zowel zelf te lezen (zodat je de leerling(en) in kwestie beter kan ondersteunen) als om voor te lezen in de klas.

Adres Onbekend van Susin Nielsen. Felix en zijn moeder raken dakloos, en vooral thuisloos. Ze leven in een ‘geleend’ Volkswagen-campertje, en dat is best leuk voor een paar dagen, maar ontzettend onhandig als je naar school gaat en het langzaamaan winter wordt. En als je dan ook nog eens in Canada woont, dan is het wel heel koud en onhandig in dat busje. Toch probeert Felix zijn hachelijke thuissituatie verborgen te houden, want zijn moeder is bang dat de kinderbescherming Felix meeneemt als iemand erachter komt dat ze dak- en thuisloos zijn. Maar als het steeds slechter op school gaat en het ook daar gaat opvallen dat er ‘iets’ is met Felix, de ouders van vrienden er langzaamaan achter komen en Felix ook nog eens ziek wordt, dan moet er iets gebeuren. Maar wat?
Waarom moet een leerkracht dit lezen: omdat het een paar signalen beschrijft van dak- en thuisloosheid bij kinderen, ook als de ouders dat niet willen laten merken. Omdat het beschrijft waarom ouders zich schamen voor hun situatie, en hoe kinderen daardoor in een loyaliteitsconflict kunnen komen. En omdat je een inkijkje krijgt in de situatie van een KOPP (Kind van Ouders met Psychische Problematiek).