We weten allemaal dat bewegen goed is voor je, dat groenten en fruit gezond zijn en chips en cola niet en dat zitten ongeveer net zo slecht voor je is als roken. Maar wat veel mensen niet weten is dat lezen ook heel goed is voor je. Ik vind dat lezen gepromoot moet worden als onderdeel van een gezonde lifestyle, en wel hierom:

Lezen is goed voor je fysieke gezondheid

Lezen is goed voor je fysieke gezondheid. Ja, echt waar. Lezen (niet van een scherm) brengt je ademhaling omlaag. Daardoor gaan ook je stresshormonen omlaag. Stress is niet goed voor mensen, dus als je die stresshormonen een paar keer per week tot dagelijks omlaag kan brengen, dan is dat heel goed voor je gezondheid. Als je dagelijks een half uur voor het slapengaan leest, slaap je waarschijnlijk ook beter dan wanneer je een half uur naar je telefoon of tablet staart. Dat komt omdat die schermen de aanmaak van melatonine (het slaaphormoon) verstoren. Goed slapen is van groot belang voor je fysieke en mentale gezondheid. En uit onderzoek van de Yale University (niet de minste, laten we eerlijk zijn) is gebleken dat je door te lezen je leven tot wel 23 maanden kunt verlengen.

Lezen is goed voor je mentale gezondheid

Lezen heeft ook een aantal positieve effecten op je mentale gezondheid. Zo kun je door te lezen je concentratie vergroten, net als je analytisch en empatisch vermogen. Je kunt daardoor problemen beter begrijpen en je beter inleven in een ander. Lezen kan ook maken dat je je gezien en (h)erkend voelt in je emoties of (mentale) strijd, zeker als je boeken leest over mensen die op jou lijken (of lijken op de persoon die jij zou willen zijn) of mensen die hetzelfde meemaken als jij.

Lezen is goed voor je hersenen

Lezen is ook nog eens hartstikke goed voor je hersenen. Niet alleen slaap je er beter door (waardoor je dus de kans op allerlei hersenaandoeningen, zoals depressie, dementie en Alzheimer, verkleint), maar je hersenen maken en onderhouden ook allerlei verbindingen tussen de verschillende hersengebieden. Daarnaast verbeter je je geheugen, kun je makkelijker schakelen in een onverwachte situatie, wordt je er creatiever van en heb je meer verbeelding. Allemaal heel goed voor je hersenen, en dat alleen maar door een boek te lezen!

Promoot lezen als onderdeel van een gezonde leefstijl!

Lezen is dus hartstikke goed voor je, maar toch zie je het niet terug in de ‘gezonde leefstijl’-campagnes. Ik vind dat daar verandering in moet komen. Aangezien de meeste gezondheidsvoordelen van lezen al met een half uur lezen behaald worden, zou ik zeggen dat dat makkelijk in te passen is. Om even een paar suggesties te geven aan ‘de mensen die erover gaan’:

Promoot lezen voor het slapengaan. Ten eerste omdat de meeste mensen dan toch al zitten/liggen, en je dus geen extra ‘zit-tijd’ creëert. Ten tweede omdat uit diverse onderzoeken gebleken is dat lezen voor het slapengaan goed is voor je nachtrust. Ten derde omdat dit een moment is waarop veel mensen of gaan scrollen op hun telefoon, of gaan Netflixen/YouTube’en (en dat is met schermpjes en daar slaap je juist slechter van) en dan is lezen een stuk beter voor je.

Promoot luisterboeken als optie om bewegen en lezen te combineren. Luisteren heeft in je hersenen hetzelfde effect als lezen, en Erik Scherder geeft in zijn boek ‘Hersenen willen lezen’ aan dat juist de combinatie tussen lezen en bewegen heel goed is voor je hersenen. Luisterboeken kun je prima combineren met een wandeling door de wijk, de stad of het park.

Maak van lezen geen beloning, maar een gewoonte. Op school is het heel gebruikelijk om tegen de leerlingen die eerder klaar zijn met hun werk te zeggen: ga maar even lezen. Het nadeel daarvan is dat de leerlingen die langzamer zijn minder lezen, terwijl de kans groot is dat juist zij het lezen extra hard nodig hebben. Als je het lezen loskoppelt van ‘snel klaar zijn’ en alle leerlingen tijd geeft om te lezen (bijvoorbeeld door de lesdag te beginnen met een half uur lezen), is lezen niet meer iets wat alleen de slimme/snelle leerlingen ‘mogen’ doen.

Pas gamificatie toe. Naast de app ‘Ommetje’ kun je ook een lees-app introduceren. Je kunt in die app mensen bijvoorbeeld uitnodigen om samen een boek te lezen, of om samen punten te verdienen door een lees-team op te richten en het op te nemen tegen andere teams. Deze manier van gamificatie kan ook helpend zijn in het onderwijs.

Promoot een lees-ritueel. Maak uitgebreid reclame voor het lezen in de trein, de luisterboeken die de file aangenamer maken en hoe dat half uurtje lezen voor het slapengaan je nachtrust zo ontzettend veel beter maakt. Geef een vermogen uit aan influencers die laten zien hoe tof een uurtje lezen met een kopje thee kan zijn. Schrijf een wedstrijd uit voor het beste lees-ritueel, en beloon de winnaar met een flinke boekenbon.

Extra bronnen bij deze blogpost (anders dan al genoemd in de tekst):
Waarom lezen goed voor ons is van Michiel Devijver: https://www.iedereenleest.be/over-lezen/onderzoek/waarom-lezen-goed-voor-ons
Wat gebeurt er met je hersenen als je leest van Maria Velez: https://verkenjegeest.com/wat-gebeurt-er-met-je-hersenen-als-je-leest/
Waarom doet lezen ertoe van Stichting Lezen: https://www.lezen.nl/blog/waarom-doet-lezen-ertoe/
Column Onze Taal: Hersenen willen lezen: https://boekenkrant.com/column-onze-taal-hersenen-willen-lezen/