Noem de vertaler!

Via Twitter kwam ik op de hashtag #noemdevertaler, een actie om meer aandacht te krijgen voor de vertalers van boeken. Want zeg eens eerlijk: hoeveel vertalers van boeken kun jij noemen? Ik kom uit mijn hoofd niet verder dan twee vertalers (Wiebe Buddingh’ en Annelous Stiggelbout) en een hertaler (Suzanne Braam). Vergelijk dat nou eens met hoeveel buitenlandse auteurs je kunt noemen. Dat zijn er waarschijnlijk veel meer. Hoe komt dat?

Ik denk dat het komt omdat we vaak vergeten dat vertalen, net als schrijven, een vak is. We hebben allemaal Engels op school gehad, dus hoe moeilijk kan het zijn? Nou, best moeilijk. Je moet namelijk niet alleen de tekst letterlijk vertalen, je moet ook zorgen dat de grammatica wordt omgezet naar de Nederlandse constructies. Spreekwoorden moet je vertalen met het juiste spreekwoord. ‘It’s raining cats and dogs’ is bijvoorbeeld iets wat de Britten gebruiken. In het Nederlands zeggen we niet ‘het regent katten en honden’, maar ‘het regent pijpenstelen’. Simpel voorbeeld, maar het is wel een totaal andere zin en je zorgt voor veel verwarring bij de lezer als je hier voor de letterlijke vertaling kiest. Hetzelfde geldt voor krachttermen, scheldwoorden en vaktermen. Een ‘crime scene’ is bijvoorbeeld in de letterlijke vertaling een ‘misdaad scene’, maar in het Nederlands noemen we dat een ‘plaats delict’. Hoe kies je niet alleen de vertaling die klopt met de Nederlandse taal, maar zorg je ook dat de stem van de auteur en de sfeer van het boek behouden wordt?

Over sfeer gesproken: denk eens aan fantasy, waar vaak woorden en namen worden verzonnen. Welke keuze maak je dan als vertaler? Vertaal je deze woorden en namen wel of niet, geef je er een eigen draai aan of overleg je met de auteur voor de juiste invulling van de vertaling? Dit zijn allemaal keuzes die een vertaler moet maken, en die keuzes kunnen de ontvangst van het boek behoorlijk beïnvloeden. Vertalen is een vak, en dat vakwerk mogen we best wat meer gaan waarderen.

Daarom heb ik besloten om, met ingang van dit jaar, bij recensies van vertaalde boeken ook de vertaler te noemen. Ik zal de vertaler noemen aan het einde van de recensies, rechtsonder. Want zonder de vertaler was het boek niet in het Nederlands te lezen geweest. En die vertaler wil, net als jij en ik, credits voor zijn/haar werk. Dus: #noemdevertaler!

36 gedachtes over “Noem de vertaler!”

  1. Lalagè zegt:
    Beantwoorden

    Heel goed! Ik noem altijd de vertaler als ik vertaalde boeken bespreek op mijn blog, met als het kan een opmerking over hoe ik de vertaling vind. Ooit heb ik een tijdje geen vertaalde boeken gelezen, omdat ik een paar boeken was tegengekomen die beroerd vertaald waren. Dat kan enorm afleiden van het verhaal. Toen besefte ik hoe belangrijk dit werk is. Ook leuk om te lezen is het boekje ‘Hij kan me de bout hachelen met zijn vorstendommetje: over Anna Karenina en de kunst van het vertalen’ van Hans Boland. Hij kiest voor een vrije vertaalwijze die mij erg aanspreekt, maar er zijn ook mensen die het schandelijk vinden. Net zoals bij bijbelvertalingen 😉 Heel interessant dus!

    Like

    • booksometea zegt:
      Beantwoorden

      Ja, een vertaling kan een boek echt maken of breken! En ik snap zeker dat je op een slecht vertaald boek kunt afknappen. Het is echt niet alleen maar ‘even door Google Translate halen’, vertalen is een vak. Dat boekje ga ik onthouden, bedankt!

      Geliked door 1 persoon

  2. Laurie zegt:
    Beantwoorden

    In de betaalde plugin die ik gebruik voor mijn recensies, heb ik een klein extra deeltje gekocht waarin je kwijt kunt wie het boek heeft vertaald. Omdat het een Engelse plugin is moet je dat deel erbij kopen.

    Like

  5. Johanna zegt:
    Beantwoorden

    Zeer goed initiatief. Als ik een naar het duits (ik lees hoofdzakelijk duits) vertaald boek zie, kijk kk altijd naar de vertaler. Bij een aantal talen weet ik wie de goede vertalers zijn, en als die het boek vertalen is het een goed boek. Want de goede vertalers kunnen kiezen qua werk. Zo is bv het eerste boek van Lize Spit door Helga van Beuningen vertaald, en zij heeft ook Mullisch vertaald en is werkelijk goed. Dus voor een debutant is dat een kwaliteitskenmerk. Overigens staat hier in de boeken vaak ook wat de vertaler nog meer heeft vertaald, als het bekende namen zijn.

    Like

  6. Naomi zegt:
    Beantwoorden

    Het viel me pas al op in een blog van jou dat je de vertaler noemde. In positieve zin viel het me trouwens op. En je hebt gelijk: vertalen is veel meer dan een beetje overzetten naar Nederlands. Daar mag best eens wat aandacht aan gegeven worden.

    Like

  13. Pingback: Hoe ver gaan we met ‘own voices’? – BookSomeTea
  14. Pingback: Friday Five: Mijn vijf leukste blogervaringen – BookSomeTea
  15. Pingback: Vertalen is een vak! – BookSomeTea
  16. Pingback: Het BookSomeTea-jaaroverzicht 2021 – BookSomeTea
  17. Pingback: Steun #noemdevertaler, teken de petitie! – BookSomeTea

Geef een reactie op Inge Reactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.