Het komt voor dat ik boeken lees van auteurs die, door hun uitspraken of acties, ‘hun populariteit verspeeld hebben’. Veel mensen vinden dat je die boeken dan ook niet meer mag lezen. Ik denk daar anders over, en vandaag probeer ik uit te leggen waarom.

Ik heb ooit Nederlands gestudeerd, en ook dan kwam er regelmatig werk voorbij van auteurs die in opspraak waren geraakt of van auteurs die in hun boeken dingen zeiden die we (tegenwoordig) anders zien/benoemen. Het enige recht van een vrouw is het aanrecht, diverse minder florissante benamingen voor mensen van kleur, mensen uit de LHBTIQA+gemeenschap die niet op de meest positieve manier beschreven werden, het idee dat wij uit het westen beschaving kwamen brengen in Indonesië, sowieso kolonisatie, noem maar op. Ook het gemak waarmee bepaalde groepen van de maatschappij werden afgeschreven was een veelvoorkomend thema in die boeken en gedichten. Het wisselde per docent of we dat moesten zien in de context van die tijd, of er wel even bij moesten vermelden dat we dat tegenwoordig toch heel anders doen. Opvallend hierbij was dat niet zo zeer leeftijd of vakgebied een rol speelde, maar wel het geslacht van de docent: er waren meer mannelijke docenten die ‘de context van die tijd’ aanhingen, en meer vrouwelijke docenten die ‘dat doen we tegenwoordig anders’ erbij vermeld wilden hebben.

Omdat dit zo wisselde per docent en soms zelfs per werk, heb ik mezelf aangeleerd om het werk van een auteur los te zien van de uitspraken of acties van een auteur. Als ik dus een boek lees of hier tip van een controversiële auteur, dan is dat niet omdat ik achter diens uitspraken sta, of omdat ik het eens ben met de ideeën die deze auteur aanhangt. Het is omdat ik puur naar het werk kijk van de auteur.

Ik heb geen oordeel over mensen die hier anders mee omgaan. Dat mag, en dat is jouw goed recht. Tegelijkertijd is het mijn goed recht om er op mijn manier mee om te gaan. Jij maakt jouw afweging, en ik de mijne. Er staan genoeg andere boekentips op mijn site om te zorgen dat ook jij een tof boek kunt vinden. Ik recenseer namelijk nooit auteurs die onder vuur liggen, maar noem hun boeken enkel in een blog vol boekentips, zoals ZomerLezen. Dan zijn er ook genoeg andere boeken die je wel kan lezen, ook als je die controversiële auteur wil vermijden.

“Ja maar hoe kan je dan laten weten dat je het niet eens bent met die uitspraken?”.
Dat is aan jou, hoe je dat wil laten weten, en of je dat wil laten weten. Wat mij betreft is het uiten van die afkeuring net zoiets als het stemgeheim: je hoeft het niet te laten weten. Uiteraard mag je je mening van de daken schreeuwen, op sociale media gooien en/of boze brieven schrijven, maar het hoeft niet. Je kunt ook stilzwijgend het oneens zijn met iemand, of uit protest die boeken alleen nog maar lenen bij de bieb of van iemand anders, zodat de auteur er zo min mogelijk aan verdiend. Je kunt ook zeggen dat jij die boeken niet leest, maar dat je het accepteert als een ander dat wel doet.

Er zijn namelijk ook boeken die ik niet lees, omdat ik het niet eens ben met wat er in die boeken gezegd wordt. Of genres die ik vermijd. Of boeken/auteurs die, na een tegenvallend boek, geen tweede kans krijgen. Maar ik zal nooit iemand afwijzen omdat hij/zij/hen dat boek/die auteur wel leest. Ik zal het boek niet aanraden, maar ik zal jou als mens of lezer nooit afkeuren omdat jij iets leest waar ik niet achter sta. Ik maak mijn keuze, en jij de jouwe. En dat geldt twee kanten op.