Boekverfilmingen. Sommige mensen houden ervan, andere mensen niet. Maar zijn boekverfilmingen eigenlijk de moeite waard, als het gaat om de inhoud van het verhaal en een goede beschrijving van de personages? Vandaag neem ik jullie mee in mijn afwegingen over boekverfilmingen.
Inhoud van het boek vs het verhaal van de film
Iedereen die wel eens een boekverfilming heeft gezien weet dat men in de film graag gebruik maakt van de zogenaamde ‘artistieke vrijheid’ om dingen weg te laten, dingen te veranderen of aan te passen. Dat hoeft geen bezwaar te zijn, zolang je het verhaal maar recht blijft doen en de juiste keuzes maakt. Zo vind ik het feit dat de Prefect/Klassenoudste-verhaallijn uit Harry Potter and the Order of the Phoenix is gehaald begrijpelijk, maar vind ik het jammer dat Dobby en Hermeliens Stichting Huiself uit de films zijn gehaald. De Prefect/Klassenoudste-verhaallijn is namelijk niet nodig omdat Ron en Hermelien in de Griffoendor-toren toch al een dergelijk status hebben (ze zijn in staat om hun klasgenoten aan te spreken op hun gedrag, ook zonder speldje), maar de verhaallijn van Dobby en de Stiching Huiself geeft wel een enorme extra lading aan de latere films, plus dat het de rol van Knijster in een ander licht zet.
Soms zie je ook dat men iets verandert om het verhaal wat hoopvoller te laten verlopen, of wat romantischer. Zo is het einde de verfilming van The Help voor alle personages bewust wat rooskleuriger dan in het boek (ja, hiervan weet ik dat het een bewuste keuze is van de regisseur), en heeft men er in Hidden Figures bewust voor gekozen om wat romantiek toe te voegen en een aantal gekkigheden weg te laten (mensen die broodroosters in de winkel open gaan schroeven) om te zorgen dat het publiek op de kern van het verhaal bleef focussen, in plaats van op het enorme Sheldon/Big Bang-achtige gehalte van de film.
In een enkel geval zie je dat de filmmakers iets toevoegen wat nooit in het verhaal stond. Denk bijvoorbeeld aan de meest recente verfilming van Sjakie en de Chocoladefabriek (die met Johnny Depp), waar een hele verhaallijn over de vader van Willy Wonka is toegevoegd. Dat is wat makkelijker met de klassiekers dan met moderne boeken. Ten eerste omdat iedereen wel een basisidee heeft van hoe het originele verhaal verloopt, en ten tweede omdat na een x hoeveelheid tijd de auteursrechten op een verhaal een stuk minder dwingend zijn. Waar je bij moderne verhalen vaak niets mag veranderen zonder uitdrukkelijke toestemming van de auteur, zijn de auteursrechten op klassiekers vaak (bijna) verjaard en/of doen de erven van die auteur (en daarmee de erfgenamen van de rechten) een stuk minder ingewikkeld over bepaalde dingen. Denk aan een hint naar een lesbische verhouding in een moderne verfilming van Agatha Christie, of mensen van kleur in bepaalde rollen zonder dat daar met een woord over gesproken wordt (terwijl dat in de periode waarin het verhaal speelt echt wel anders was geweest).
De personages
In een boek kun je uitgebreid de tijd nemen om de gelaagdheid van een personage op te bouwen, te vertellen over diens achtergrond en hoe hij/zij geworden is wie hij/zij nu is. Die mogelijkheid heb je in een film niet, want een boek lezen kost doorgaans meer tijd dan er ooit voor een film wordt uitgetrokken (op sommige kinderboeken na dan). En nu kun je met goede acteurs wel iets van die gelaagdheid opvangen, maar bij lange na niet alles.
Daardoor zie je dat er vaak wordt ingeleverd op de complexiteit van een karakter en op de achterliggende motieven. Daarmee lever je vaak ook in op de kwaliteit van het verhaal, en dat is iets wat ik doorgaans erg jammer vind. Met name bij fantasy en de verfilming van boeken van meer dan 400 bladzijdes, zie je dat men keuzes gaat maken die ten koste gaan van de complexiteit en de gelaagdheid van het verhaal
Zijn boekverfilmingen de moeite waard?
Lang verhaal kort: sommige boekverfilmingen zijn zeer zeker de moeite waard, andere boekverfilmingen kun je beter links laten liggen. Genres die vaak de moeite waard zijn, zijn kinderboeken, maatschappij-kritische verhalen en historische verhalen. Ook verfilmde biografieen zijn erg aan te raden.
Bij een boek van meer dan 400 pagina’s zou ik kijken naar de inhoud van het boek en van de recensies van de film. Heeft men bijvoorbeeld voldoende artistieke vrijheid gekregen om het feit dat je bij een film een hoop in moet leveren op de verhaallijn te compenseren? Of waren er bijvoorbeeld dingen die misschien ook wel uit het boek geschrapt konden worden zonder dat je op kwaliteit zou inleveren? Of bestaat een deel van de bladzijdes uit uitgebreide beschrijvingen, die je ook in een paar seconden in beeld kan brengen? En, belangrijker nog: vertrouw je erop dat men er een film van heeft gemaakt die het boek en het verhaal eer aandoet?
Uiteindelijk moet je zelf een keuze maken of jij de boekverfilming de moeite waard vind. Wil je weten welke boekverfilmingen ik je kan aanraden, kijk dan even bij deze blogposts: boekverflimingen voor het hele gezin (deel 1 & deel 2), Friday Five: De beste boekverfilmingen en Zomerlezen: Verfilmde Boeken.
BookSomeTea 
Ik heb nu eindelijk alle Harry Potter luisterboeken uit. En ik moet zeggen dat ik dus de films veel minder vind missen dan mensen altijd zeggen. Nou waren er best wel wat dingen in de boeken dat ik dacht ohhhh dat was wel erg vet geweest. Maar ik kon genieten van de boeken ookal had ik de films al veel vaker gezien, en ik denk dat ik de films met de ‘nooit verfilmde bonusscenes’ in mijn hoofd, ook nog steeds gaaf en volwaardig zal vinden
LikeLike
Allereerst: Jeej! Je hebt de Harry Potter-luisterboeken uit!!
Wat betreft kunnen genieten van zowel de boeken als de films: dat herken ik. Wel vind ik het soms jammer dat bijvoorbeeld Sirius een veel kleinere rol heeft in de films dan in de boeken, of Dobby. Dat geeft toch een extra laag aan het verhaal.
LikeLike
Zeker, en helemaal met zo’n acteur als Gary Oldman had meer Sirius niet erg geweest!
Ook vond ik het verhaal van Snape en zijn hele achtergrond met Lily net wat beter uitgelegd in de boeken. Maar wat ik zeg dat zijn nu gewoon ‘deleted scenes’ in mn hoofd 🤣🤣
LikeLike
Toch wel handig soms, boeken lezen/luisteren 😉
LikeLike
Over het algemeen vind ik boekverfilmingen zeer teleurstellend. Ik kijk ze dan ook bij voorkeur niet. Maar ik heb recent ‘The Help’ gekeken en die vond ik toch wel heel erg goed, ondanks de inderdaad wat meer rooskleurige afloop dan in het boek.
LikeLike
Dat is overigens een bewuste keuze geweest (ze hadden ook een andere eindscene, met Minnie die huilend met haar kinderen op straat bij een telefooncel stond en Abileen belde), maar ze hebben er bewust voor gekozen om mensen niet met een te zwaar gemoed de bioscoop uit te laten gaan.
LikeLike
Boekverfilming is prima als ik het boek niet lees of gelezen heb.
Als ik lees heb ik een beeld bij wat er allemaal gebeurt en hoe iedereen er uit ziet.
Zie ik dan de film dan valt dat erg tegen.
Maar: als de film erg boeiend is dan maakt het me niet meer uit.
Dat geldt met name van de WO-2 boekverfilmingen.
LikeLike
Ik kan vaak van de films net zo goed genieten als van de boeken, maar ik hou er wel altijd rekening mee dat ze voor een film dingen anders doen dan voor de boeken.
LikeLike
Ik kijk eigenlijk zelden een boekverfilming En als er een film komt, waarvan bekend is dat er ook een boek is, lees ik liever het boek (eerst)
Uitzonderingen zijn Shawshank Redemption en The Green Mile. 2 geweldige films.
De dagboeken van Bridget Jones vond ik saai om te lezen, maar leuk om te zien. Dat zijn wel uitzonderingen.
Wat ik écht een afknapper vind, is als de rol van een personage in de film totaal anders is. Ik denk hierbij aan Kruistocht in Spijkerbroek, waarbij een vriend van de hoofdpersoon in het boek ineens de ‘slechterik’ is in de film.
In de films van Harry Potter hadden veel overdreven vormgegeven scenes wat minder gekund (ik denk bijvoorbeeld aan de draak, die bijna heel Hogwarts afbreekt, tijdens het gevecht met Harry in The Goblet of Fire. sowieso zijn in die film een aantal acties veel te overdreven gedaan)
LikeLike
Ja, soms zijn dingen te overdreven, en bepaalde dingen ‘mag’ je niet veranderen voor een boekverfilming. Noem het dan ‘Based on (Boektitel)’, en niet een boekverfilming.
Met Harry Potter vermoed ik dat ze na de eerste films ervoor moesten zorgen dat mensen bleven komen, en bij voorkeur ook mensen die de boeken nog niet gelezen hadden. Dan zit je snel in de groteske scenes-hoek.
LikeLike
Wat ik persoonlijk soms lastig vind bij verfilming wanneer ik het boek al gelezen heb is de cast… In mijn hoofd zien hoofdrolspelers er vaak iets anders uit. En dat rijmt dat niet. neem bv Robert Langdon in de verfilming van de Dan Brown boeken 😂 Of Jack Reacher van Lee Child 🤣… Beide goede acteurs overigens. Maar niet in het plaatje in mijn hoofd…
LikeLike
Laatst zat ik hier ook weer over na te denken, omdat de verfilming van Lampje op tv komt en ik net naar een Egyptische film was geweest. Die laatste was met weinig budget gemaakt en daardoor leek het juist heel echt, met straatgeluiden en rommel in de huizen en niet zo gelikt allemaal. Toen bedacht ik dat juist dat gelikte en die actiemuziek het zo nep kan maken. Dan kan je je misschien minder goed kan inleven dan bij een boek, waarbij een goede schrijver je fantasie aanspreekt en je alles zo voor je ziet gebeuren. Bovendien zit je bij een boek in de gedachten van minstens één persoon, wat je bij film allemaal maar moet raden.
Ik ben wel benieuwd hoe jij dit ziet!
LikeLike