Het is een feit dat we steeds minder lezen. De ontlezing is al een tijdje gaande. Men wijt het aan de opkomst van internet, games, series en weet ik veel wat niet allemaal. En er zal echt wel een kern van waarheid in zitten, dat we minder lezen omdat er meer andere vormen van afleiding zijn. Maar volgens mij moet de vraag op dit moment niet zijn ‘hoe komt het dat we minder lezen?’, maar ‘wat kunnen we doen om de ontlezing te stoppen?’.
Kip-ei-situatie
De vraag ‘hoe komt het dat mensen minder lezen?’ is namelijk een kip-ei-situatie. Want lezen we minder omdat er meer aanbod van andere dingen is, of is er meer aanbod van andere dingen omdat we minder lezen? En hoe relevant is deze vraag, aangezien er NU een tamelijk acute noodsituatie is (namelijk: jongeren zien lezen niet als iets leuks maar als iets wat moet, de leesvaardigheid onder 15-jarigen is schrikbarend laag en steeds meer volwassenen zijn laaggeletterd of zelfs analfabeet)? Zullen we, in plaats van de vraag te stellen ‘hoe komt dit nou?’ ons eens even bezig gaan houden met oplossingen die NU werken, en dan, als mensen weer heel veel voor hun plezier lezen en die leesvaardigheid bij jongeren en volwassenen flink is opgekrikt, gaan onderzoeken ‘hoe dit nu kwam’? Ja? Mooi.
Boekenwereld, kom uit je slachtofferrol!
Een van de redenen waarom die vraag ‘hoe komt het nou toch dat mensen steeds minder lezen?’ geen zin heeft, is omdat de boekenwereld hun antwoord op deze vraag gebruikt om lekker in een slachtofferrol te blijven hangen en niet naar zichzelf te hoeven kijken en/of iets te hoeven veranderen. Hun antwoord is namelijk dat mensen minder lezen door de opkomst van tv, internet en streamingsdiensten, en ja, daar kunnen zij weinig aan doen, en dat is zo zielig voor hen, ze hebben een heeel zwaaar leven…
Maar verdorie, boekenwereld, je kunt ook zelf iets doen! Ja, er is internet. Ja, er zijn streamingsdiensten en ja, er is tv. Maar hé, die dingen kun je ook in je voordeel gebruiken! Maak reclame voor boeken/lezen op tv. Niet alleen in tv-programma’s, maar ook, juist, in de reclameblokken. Want dan krijg je de mensen te pakken die je mist als je alleen maar in tv-programma’s gaat zitten praten over boeken. Die kijkers zijn namelijk al op zijn minst lichtelijk geïnteresseerd, terwijl je bij de reclameblokken nieuwe lezers kunt aanspreken.
Nog iets wat je kunt doen: ook op social media gaan zitten en daar je boeken promoten. Complimenten voor De Bibliotheek en uitgeverij Luitingh Sijthoff, die dit al uitgebreid doen. Dat kan de rest van de boekenwereld ook! En ja, daar moet je (net als in die reclames op tv) wat geld in stoppen en nee, dat kun je niet allemaal van de auteurs vragen en ja, daar moet je dus in investeren. Maar hé, je wil niet jammerend in een hoekje ten onder gaan, en dit is een kans om te overleven! Sterker nog: het is een kans om het boek weer te doen opleven. Om te zorgen dat meer mensen gaan lezen. En dat lijkt me de bedoeling, toch?
Hou op met neerkijken op lezers
Nog iets, boekenwereld: hou eens op met het neerkijken op lezers van bepaalde boeken, omdat het ‘geen echte boeken’ zijn of ‘geen echte literatuur’ is. Ga in plaats daarvan iedere lezer koesteren, wat ze ook lezen. Want je kunt enorm neerkijken op boeken als ‘De Zeven Zussen’, maar die serie zorgt er wel voor dat er weer mensen lezen die vaak al een jaar of tien geen boek meer hadden aangeraakt. Waarom zou je ze afstraffen omdat ze niet meteen Harry Mulisch of Gerard Reve lezen? Wees blij dat ze lezen!
En nu we het er toch over hebben: accepteer dat niet iedere lezer a) van dezelfde dingen houdt (smaken verschillen) en b) niet alle lezers diepgaande literatuur zullen gaan lezen. We verwachten ook niet dat alle mensen die aan sport doen ooit aan de Olympische Spelen mee gaan doen, waarom verwacht de boekenwereld dan wel dat alle lezers ooit de grote literaire werken zullen gaan lezen?
Stop de ontlezing!
Dus, kort samengevat, wat kunnen we doen om de ontlezing te stoppen?
- Maak reclame, en vergeet daarbij de reclame op tv en online niet;
- Oordeel niet over wat mensen lezen, maar wees blij dat mensen lezen;
- Hervorm de leeslijst literatuur op de middelbare scholen;
- Richt het leesonderwijs op scholen (zowel basis als middelbaar) anders in;
- Maak lezen onderdeel van een gezonde lifestyle;
En verder: ga jezelf even opnieuw uitvinden. De wereld is flink veranderd in de afgelopen 20 jaar, en de boekenwereld lijkt te zijn vergeten dat zij dan ook moeten veranderen. Dus neem even de tijd om jezelf opnieuw uit te vinden: hoe promoten we onze boeken (je kunt op papier blijven mikken, maar misschien bereik je meer als je op zijn minst ook digitaal reclame gaat maken), wat doen we om lezers te enthousiasmeren en hoe betrekken we lezers bij onze boeken? En als je daar een antwoord op hebt (zonder zielig te doen en met een hoop zelfinzicht), ga het dan toepassen. Maar ga nu eerst even actie voeren en daarna navelstaren, om tot slot met een oplossing te komen en die toe te passen, goed?
BookSomeTea 
Ah, yes, een artikel naar mijn hart. Stop de ontlezing! Er zijn trouwens op Instagram vrij veel uitgeverijen actief en ik moet zeggen dat ze dat vaak goed doen. En eh… ik noem hier ook graag schrijfster Lisette Jonkman. Die is heerlijk actief op Instagram en ik weet vrijwel zeker dat ze daar een deel van haar lezers vandaan haalt.
LikeGeliked door 2 people
Super dat zij zo actief is! Maar wat ik daar wel even bij wil zeggen: een uitgeverij krijgt iets van 1/3 van de prijs van het boek, een auteur veel minder. Dus als een auteur zijn/haar boek promoot, dan doet die eigenlijk het werk van de uitgeverij (want die hebben een pr-afdeling), waardoor de uitgeverij minder hoeft te investeren in het promoten en toch meer opbrengst binnen krijgt… Dus ja, het helpt om lezers te vinden, maar het ontslaat uitgeverijen niet van hun taak om ook boeken (en lezen in het algemeen) te promoten.
LikeLike
Ben ik het helemaal mee eens hoor! Maar ik ben wel blij dat je op deze manier een inkijkje in het leven van een schrijfster krijgt.
LikeGeliked door 1 persoon
Hele goede artikel. Wij als bloggers doen al veel promotie over de boeken. Boekenhandels beginnen er gelukkig ook steeds meer aan.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik schrik toch even dat er hier in Nederland (en België dan ook waarschijnlijk) mensen zijn die niet kunnen lezen! Er zijn echt heel veel mensen die niet graag lezen. Wat jammer is… en idd ook mensen die wel graag lezen maar geen tijd hebben omdat ze liever tv kijken. Het is maar wat je prioritair vindt.
Vandaag stond er een artikel in de krant (België) dat er heel veel boeken verkocht zijn de laatste tijd door Corona, dus dat is weer positief 🙂
De boekhandels en uitgeverijen die ik leuk vind, zitten vaak wel op instagram.
LikeLike
Ja, laaggeletterdheid is echt een probleem, en ook een probleem waar veel mensen zich voor schamen. Daardoor zijn ze er niet open over. Ook een probleem: mensen kunnen wel appjes lezen (korte teksten), maar niet een langere tekst (zoals een brief of een langer nieuwsbericht).
Wat betreft tv en boeken: ik denk dat het naast elkaar kan bestaan, omdat het verschillende doelen kan dienen (daar komt binnenkort nog een blogpost over).
En qua uitgeverijen op instagram: ik heb het idee dat ze niet allemaal even fanatiek zijn in de dialoog aangaan en echt (nieuwe) lezers betrekken bij hun boeken. De Bibliotheek (zeg maar de landelijke organisatie) en Luitingh Sijthoff zoeken echt de interactie op. De bieb houdt bijvoorbeeld boekbattles op insta en stelt op Twitter regelmatig vragen om mensen boeken aan te laten dragen, waar ze dan weer een post van maken op Pinterest en de top-5 delen op Twitter (en de nummer 1 vaak gratis voor iedereen te downloaden is als ebook). LS organiseert online leesclubs op Facebook, houdt winacties met leuke spelletjes en deelt regelmatig posts van Bookstagrammers op hun socials.
LikeLike
Je kan wel de politiek in! Wat een bevlogen en betrokken stuk!
LikeGeliked door 1 persoon
Ik ben wel benieuwd: wat vind je dat ze anders moeten doen op de middelbare school? Mijn dochters lezen gelukkig wel, maar mijn zonen hebben er een hekel aan bijvoorbeeld.
En overigens, lees mijn jongste dochter wel alles online en vooral veel fanfiction.
LikeLike
Ik heb daar wel eens een uitgebreide blogpost over geschreven, wat ik vind dat er moet veranderen aan lezen voor de lijst. https://booksometea.com/2020/01/13/mijn-mening-over-lezen-voor-de-lijst/ Kort samengevat vind ik dat er meer ruimte moet komen voor de hedendaagse auteurs en dat er meer ruimte moet komen voor het vormen van een mening.
Deel van de reden dat je zonen er een hekel aan hebben, is waarschijnlijk dat ze in hun tienerjaren weinig echt leuke jongensboeken hebben gelezen. Die zijn er namelijk maar weinig, waardoor veel jongens het plezier in lezen verliezen.
LikeLike
Lezen is zo belangrijk! Ikzelf maak altijd reclame voor boeken die ik fijn vind en ik krijg best vaak leuke reacties van mensen die benieuwd zijn. Heb ik toch weer iets goeds gedaan 🙂 Ook vind ik absoluut dat er eens kritisch gekeken mag worden naar de leeslijsten. Ik was als kind al een enorme lezer, maar daar heb ik me echt doorheen moeten worstelen. Zonde…
LikeGeliked door 1 persoon
Dan zou ik vooral mijn serie ZomerLezen ook even bekijken, daar staan enorm veel boekentips in!
LikeLike
Zelf maak ik me ook sterk voor het promoten van boeken lezen, waarbij mijn voornaamste argument is dat boeken je voorstellingsvermogen ‘boosten’. Immers: iedereen die dezelfde film kijkt, ziet dezelfde beelden. Iedereen die hetzelfde boek leest ziet zijn éígen beelden. Dat maakt boeken veel persoonlijker en intiemer dan films en series.
Groet,
een mede-boekenlezer.
LikeLike
Dat iedereen beelden ziet bij het lezen van boeken, dat is niet helemaal waar. Er zijn mensen die niet in beelden denken, maar in woorden, dus voor hen gaat dat argument niet op. Maar ik snap de strekking: lezen is iets wat je zelf beleeft en wat ‘ingekleurd’ wordt door jouw persoonlijke ervaringen, en tv/series is al voorgekauwd en ingekleurd door de ervaringen van een ander.
LikeLike