Je ziet het steeds meer, boeken die worden aangeduid als ‘contemporary’ of ‘contemporary literature’. Maar wat wil die term nou eigenlijk zeggen? In deze blogpost leg ik het uit.

Tijdens mijn studie Nederlands hebben we ook contemporary literature behandeld. Hierbij kwam naar voren dat contemporary literature zich afspeelt in de tijd waarin het geschreven is en dat het een reflectie is van de politieke of maatschappelijke ideeën of gevoelens die op dat moment spelen. Daarnaast zijn de personages realistisch (geen dieren, elfjes of andere niet-menselijke wezens). Contemporary literature bestaat dus uit boeken die laten zien wat er op dat moment speelt in de (westerse) wereld.

Contemporary is dus niet iets nieuws, het bestaat al zolang er verhalen bestaan. Een paar van de bekendste contemporary boeken zijn Max Havelaar van Multatuli en Het dagboek van Anne Frank. Deze boeken hebben we ook behandeld bij de colleges over contemporary literature.

Het ingewikkelde is dat, hoewel contemporary literature dus al heel lang bestaat en bestudeerd wordt, je er geen duidelijk label op kunt plakken of een setje kenmerken aan kunt hangen. Waar je bij een detective toch op zijn minst ergens een misdaad moet hebben (zonder misdaad valt er niets op te sporen), een fantasyboek minimaal een vleugje magie of een mythisch of mythologisch figuur moet bevatten en in een romantisch boek ‘liefde’ op wat voor manier dan ook een rol moet spelen, kun je niet een dergelijk kenmerk aan de term contemporary hangen. ‘Het moet iets zeggen over deze tijd’ is een ontzettend breed begrip, en dat maakt het ingewikkeld om te bepalen of een boek ‘contemporary’ is of niet.

Wat het nog complexer maakt, is dat boekhandels en uitgeverijen een nieuwe trend graag oppakken en dat dan als labeltje op hun nieuwe boeken plakken, in de hoop dat ze meer boeken verkopen. Daardoor kan het dus voorkomen dat er boeken worden aangeprezen onder ‘voor de fans van X’ of ‘net zo goed als X’, terwijl die boeken helemaal niet op elkaar lijken. Iets dergelijks is bijvoorbeeld gedaan met het opnieuw in de markt zetten van de serie De Glazen Troon. Daarbij stond dat het boek was ‘voor de fans van De Hongerspelen’. Maar dit zijn wel totaal verschillende series: De Hongerspelen is een dystopisch verhaal dat zich afspeelt in de toekomst, met veel sci-fi elementen en een groot ‘Big Brother is watching you’-gehalte. De Glazen Troon is een vorm van ‘high fantasy’, met elementen van heroïsche fantasy en ‘Sword & Sorcery’. Dat zijn dus twee totaal verschillende boeken. Datzelfde risico loop je ook door (bijna) ieder boek het stickertje ‘contemporary’ op te plakken.

Om een simpel voorbeeld te geven: van het boek en de film Love, Simon durf ik te zeggen dat ze contemporary zijn. Maar van het boek ‘Het Ongeluk-Project’ zou ik dat niet zomaar durven zeggen, vooral omdat ‘Het Ongeluk-Project’ geen maatschappelijk of politiek thema aankaart. Toch zal een boekhandel ze graag naast elkaar leggen, in het schap van de contemporary boeken. Want dat verkoopt zo lekker.

Het is dus lastig om te zeggen wat contemporary nou precies is, en daarmee lopen we het risico veel meer boeken contemporary te noemen dan in werkelijkheid het geval is. Wil je redelijk zeker zijn van je zaak, gebruik dan het volgende lijstje:
– Zijn de personages in dit boek realistisch? Ja –> door naar de volgende vraag. Nee? Sorry, geen contemporary boek.
– Komt er in dit boek een maatschappelijk of politiek relevant en actueel thema voor? Ja –> door naar de volgende vraag. Nee? Sorry, geen contemporary boek.
– Zegt het verhaal ook iets over het thema? Geeft het bijvoorbeeld een nieuwe visie op het thema of kun je het thema nu met andere ogen bekijken? Is het verhaal een aanvulling op de verhalen die er al over dit thema bestaan? Nee? Sorry, geen contemporary boek. Ja? Tof, je hebt een kanshebber te pakken!